عمل جراحی شقاق (Fissure ) با روش اِسفنکتِروتومی (sphincterotomy) رایجترین روش جراحی است که برای درمان شقاق انجام میشود. شقاق به بریدگی های کوچک پیرمون دیواره داخلی مجرای مقعدی گفته میشود. شقاق های مقعدی با زخمهای دردناک در انتهای مجرای مقعد مشخص میشوند. مجرای مقعد لوله کوتاه در انتهای روده بزرگ است که توسط عضله های انتهای روده (راست روده) احاطه شده است و به مقعد ختم میشود تا مدفوع را به بیرون از بدن هدایت کند.

شقاق مقعد درد شدید و خونریزی در حین دفع ایجاد میکند و ممکن است این علائم تا چند ساعت پس از دفع هم ادامه پیدا کند.

دقت داشته باشید نباید شقاق را با بواسیر (هموروئید) اشتباه بگیرید. بواسیر به بزرگ شدن سیاهرگهای مجرای مقعد گفته میشود و بریدگی و زخم ندارد. اما شقاق به دلایل زیر ممکن است ایجاد شود:

  • دفع مدفوع سفت که منجر به پارگی دیواره مجرای مقعد میشود
  • افزایش حجم عضله مجرای مقعد
  • کاهش سنتز اکسید نیتریک (که شل شدن عضلات داخل مقعد را تسهیل مینماید)

شکل- شقاق یا فیشر مقعد

 

عمل جراحی شقاق چیست؟

عمل جراحی شقاق یا اسفنکتروتومی برای درمان شقاق مزمن مقعد صورت میگیرد. زمانی نیاز به عمل جراحی است که درمانهای غیر جراحی موثر نبوده اند . روشهای جراحی درمان شقاق عبارتند از:

  • اسفنکترتومی جانبی داخلی Lateral internal sphincterotomy

 

  • فیشرکتومی Fissurectomy
  • فلپ پیشرفته V-Y V-Y advancement flap

لازم به ذکر است که روش اسفنکتروتومی جانبی داخلی بیشتر استفاده میشود. بیش از 90 درصد بیماران پس از این عمل جراحی بهبود می یابند.

 

آیا عمل جراحی اسفنکتروتومی شقاق درد دارد؟

عمل جراحی شقاق کمتر از خود شقاق درد دارد. در این جراحی درد خفیفی تجربه میشود و فشار و درد مقعد که قبلا تجربه میکردید، برطرف میشود.

 

عمل جراحی اسفنکتروتومی شقاق چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟

  • ناتوانایی موقتی در کنترل گاز روده
  • نشت جزئی مدفوع
  • عفونت

پس از هشت هفته، شقاق کاملا بهبود می یابد.

 

چه زمانی توصیه میشود جراحی درمان اسفنکتروتومی شقاق را انجام بدهید؟

اسفنکتروتومی در موارد زیر توصیه میشود:

  • شقاق مقعد مزمن شده است
  • شقاق به دلیل افزایش حجم عضله مقعد ایجاد شده است
  • به دلیل ایجاد فیستول عفونی (تونل بین پوست و مقعد)، وضعیت شقاق پیچیده شده است
  • درد و خونریزی برطرف نمیشود
  • بیمار به درمانهای غیر جراحی پاسخ نداده است

عمل جراحی اسفنکتروتومی شقاق چگونه انجام میشود؟

در این جراحی که معمولا تحت بی حسی و گاهی بیهوشی صورت میگیرد، جراح یکی از این دو روش را ممکن است در پیش بگیرد: 1) اسفنکتروتومی باز، 2) اسفنکتروتومی بسته.

در اسنفکتروتومی باز برش کوچکی در پوست ایجاد میشود تا به عضله اسفنکتر (عضله حلقوی منقبض شونده مقعد) دسترسی ایجاد شود. سپس عضله برش میخورد. در این روش برش ممکن است باز بماند تا جوش بخورد.

در اسنفکتروتومی بسته جراح یک تیغ در زیر پوست رد میکند تا به عضله اسفنکتر برسد.

شرایط من پس از عمل جراحی درمان شقاق چگونه خواهد بود؟

احتمالا یک تا دو روز درد دارید که با مصرف مسکن برطرف میشود.

ممکن است چند هفته اول پس از جراحی خونریزی داشته باشید.

ممکن است تا چند روز یبوست داشته باشید، با این حال باید از وارد آوردن فشار در هنگام دفع اجتناب شود.

تا دو روز نباید چیز سنگینی بلند کنید.

 

تا چه مدت باید برای عمل جراحی شقاق مرخصی بگیرم؟

بیشتر بیماران ظرف یکی دو هفته پس از جراحی میتوانند به سر کار و فعالیتهای روزمره خود برگردند.

 

علائم هشدار دهنده پس از عمل جراحی شقاق چیست؟

با مشاهده علائم زیر باید با پزشک صحبت کنید:

تب

  • لرز
  • خون در مدفوع
  • عدم توانایی ادرار کردن
  • ترشحات چرکی از مقعد یا راست روده
  • برطرف نشدن درد
  • سرگیجه و ضعف
  • لخته شدن خون

 دکتر بهزاد رحمانی