پرولاپس هموروئید (Prolapsed hemorrhoid) به بیرون زدگی هموروئید یا بواسیر داخلی تشکیل شده در راست روده (رکتوم) گفته میشود. بواسیر خارجی که در بیرون از راست روده در اطراف مقعد تشکیل میشود نیز ممکن است برامدگی در بیرون از سوراخ مقعد ایجاد نماید اما به آن پرولاپس گفته نمیشود.

بیرون زدگی بواسیر معمولا دردناک نیست اما ممکن است باعث خونریزی، احساس ناراحتی و علائم دیگری شود و باعث شود نشستن، توالت رفتن و فعالیتهای روزمره برایتان سخت شود. در بسیاری از موارد بیرون زدگی بواسیر ممکن است خود به خود یا با درمانهای خانگی کاهش یابد اما برخی موارد نیاز به درمانهای پزشکی و جراحی دارند.

 

علائم بیرون زدگی بواسیر چیست؟

علائم بیرون زدگی بواسیر متغیر است. ممکن است گاهی بیرون زده و در مواقعی دیگر کوچک شود بنابراین علائم آن را تنها هر از گاهی تجربه میکنید. شایعترین علائم بیرون زدگی بواسیر عبارتند از:

تشکیل برجستگی یا توده: ممکن است پس از اجابت مزاج یک برجستگی یا توده را در مقعد حس کنید. این در واقع رگ متورم است و ممکن است هنگام لمس درد بگیرد یا همیشه حساس باشد و یا اصلا دردی نداشته باشد.

خونریزی: ممکن است هنگام اجابت مزاج متوجه خونریزی شوید یا حتی در مواقع دیگر متوجه لکه های خون در لباس زیر خود شوید. این خون معمولا به رنگ قرمز روشن و بسیار رقیق است (بر خلاف خونی که از معده یا روده خارج میشود که تیره رنگ، سیاه یا قیری شکل است).

خارش: پوست اطراف مقعد ممکنک است هنگام بیرون زدگی بواسیر، خارش زیادی داشته باشد.

احساس ناراحتی: اگر بیرون زدگی بواسیر زیاد باشد ممکن است احساس ناراحتی ایجاد کند یا احساس کنید مدفوع کامل تخلیه نشده است حتی در حالتی که نیازی نیست مدفوع بیشتری دفع کنید. ممکن است هنگام اجابت مزاج بیرون زدگی بواسیر حساس و تحریک شود . فشار نشستن نیز ممکن است آن را تحریک نماید.

شکل- در تصویر بالا، بواسیر داخلی که از مقعد بیرون زده است (با رنگ بنفش) ، در یک دایره به صورت بزرگتر نشان داده شده است. در سمت چپ آن، بواسیر بیرونی (به رنگ آبی بلوبری) دیده میشود که از ابتدا در کنار سوراخ مقعد تشکیل شده است.

بیرون زدگی بواسیر چه عوارضی ممکن است ایجاد نماید؟

ممکن است بواسیر بیرون زده به شدت متورم شده و مسیر خروجی مدفوع را بند بیاورد. هموروئید داخلی گاهی اوقات ممکن است به سرعت و به مقدار زیاد خونریزی کند و باعث شود خون زیادی از دست بدهید.

بواسیر بیرون زده بیشتر از بواسیری که بیرون نزده است احتمال خونریزی یا ترومبوز یا انسداد دارد.

 

چه عواملی منجر به بیرون زدگی بواسیر میشوند؟

بواسیر در مقعد یا راست روده تشکیل میشود. یک نظریه اصلی در مورد علت تشکیل آن، تضعیف بافتهای پشتیبان بالشتکهای مقعد در مجرای مقعدی است. هنگامی که بواسیر درمان نمیشود و به مدت طولانی باقی می ماند یا تحت فشار فیزیکی قرار میگیرد، ممکن است دچار پرولاپس شده و از مقعد یا راست روده بیرون بزند.

عوامل زمینه ساز بواسیر همگی میتوانند به بیرون زدگی بواسیر نیز بینجامند. این عوامل عبارتند از:

رژیم غذایی کم فیبر یا پرچرب

کم آبی بدن

کمبود تحرک و جنب و جوش

اسهال

یبوست

مصرف زیاد داروهای ضد اسهال

افزایش سن

بارداری

چاقی

بواسیر در دوره پس از زایمان ممکن است بدتر شود.

گاهی اوقات قرار دادن چیزی در مقعد (مثلا در رابطه جنسی مقعدی) یا درمانهای پزشکی ممکن است فشار بر بواسیر را زیاد کرده و باعث بیرون زدن آن شوند.

 

تشخیص بیرون زدگی مقعد چگونه است؟

بواسیر زمانی که بیرون میزند، با معاینه قابل تشخیص است. بواسیر داخلی بر اساس میزان بیرون زدگی به گروههای زیر تقسیم میشود:

گرید یک یا مرحله اول: این بواسیر داخلی محسوس و برجسته است اما از مجرای مقعد بیرون نمیزند. ممکن است هر از گاهی خونریزی بدهد.

مرحله دوم: در این مرحله، بواسیر در هنگام اجابت مزاج از مجرای مقعد بیرون میزند اما خود به خود به جای خود برمیگردد.

مرحله سوم: این بیرون زدگی بواسیر داخلی در اجابت مزاج یا انواع دیگر زور زدن اتفاق می افتد و باید با دخالت دست به داخل برگردد.

مرحله چهارم: این بیرون زدگی بواسیر از مجرای مقعد، به جای خود برنمیگردد و داخل راست روده هم باقی نمی ماند. بیرون زدگی بواسیر مرحله چهار ممکن است با قطع خونرسانی (ناشی از فشار عضله منقبض شونده مقعد) ، دچار اختناق شود (strangulated ).

 

روشهای درمان بیرون زدگی بواسیر چیست؟

بیشتر موارد بیرون زدگی بواسیر خود به خود بهبود می یابند اما گاهی نیاز به درمانهای خانگی یا پزشکی یا عمل جراحی وجود دارد.

الف- مراقبتهای خانگی در بیرون زدگی بواسیر

نشستن در وان یا تشت حاوی آب گرم (میتوان داروهای گیاهی در آن ریخت)

سرما دهی

برداشتن فشار از مقعد (مثلا در اجابت مزاج یا رابطه جنسی مقعدی)

خوردن غذاهای پرفیبر و مقدار زیادی مایعات در روز

تحرک و فعالیت بدنی به خصوص راه رفتن زیاد

کاهش مصرف الکل و کافئین

 

ب- داروهای درمان بیرون زدگی بواسیر

اگر بیرون زدگی بواسیر خود به خود بهبود نیافت یا دوباره اتفاق افتاد، درمانهای بدون نسخه برای نرم کردن مدفوع و سهولت خروج مدفوع وجود دارد. پزشک در صورت نیاز برایتان دارو تجویز مینماید.

ج-  درمانهای جراحی

چند روش درمانی برای کوچک کردن یا درمان کامل بیرون زدگی بواسیر یا کاهش خون رسانی به آن وجود دارد.

بستن با حلقه یا کش: متداولترین درمان شامل گذاشتن حلقه یا کش پلاستیکی برای بند آوردن خون رسانی به بواسیر است. به این ترتیب بواسیر کوچک میشود.

اسکلروتراپی: این روش شامل تزریق موادی است که باعث میشود رگ کوچک و جمع شود.

انعقاد: در این روش با استفاده از نور مادون قرمز، خون رسانی به رگ قطع میشود تا بواسیر به تدریج کوچک شود.

عمل جراحی: برای برداشتن بواسیر بیرون زده و یا بستن آن عمل جراحی ممکن است صورت بگیرد. در مواردی که بیرون زدگی بواسیر را نتوان با روشهای دیگر، درمان کرد از این روش که تهاجمی تر است استفاده میشود.