کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی (Ulcerative colitis) یک بیماری التهابی روده است که بعث التهاب طولانی مدت و زخم های دستگاه گوارش میشود (به همین علت به آن کولیت زخمی میگویند). کولیت اولسراتیو داخلی ترین لایه پوشاننده سطح روده بزرگ و راست روده را تحت تاثیر قرار میدهد. علائم آن معمولا به مرور زمان ایجاد میشود نه ناگهانی.
کولیت اولسراتیو ممکن است ناتوان کننده بوده و گاهی به عوارض مرگ بار می انجامد. اگر چه این بیماری علاج قطعی شناخته شده ای ندارد اما درمان تا حد زیادی علائم آن را تخفیف داده و حتی ممکن است بهبودی طولانی مدت حاصل کند.
شکل- در تصویر بالا بخشی از داخل روده نشان داده شده است. در دایره پایینی روده سالم و در دایره بالایی روده مبتلا به کولیت (که التهاب دارد) دیده میشود.
شکل- تصویر سمت چپ روده سالم و تصویر سمت راست لوده ملتهب را نشان میدهد.
علائم و نشانه های کولیت اولسراتیو
علائم این بیماری متغیر است و بستگی به شدت التهاب و محل آن دارد. علائم کولیت زخمی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- اسهال (اغلب همراه با خون یا چرک)
- درد شکم
- درد مقعد
- خونریزی مقعدی (دفع مقدار کمی خون همراه با مدفوع)
- اضطرار برای اجابت مزاج
- عدم توانایی دفع علیرغم احساس اضطرار
- کاهش وزن
- خستگی
- تب
- در کودکان اختلال در رشد
بیشتر افرادی که کولیت اولسراتیو دارند، علائم خفیف تا متوسط را تجربه میکنند. مسیر بیماری ممکن است در افراد مختلف متفاوت بوده و در برخی دوره های طولانی بهبودی تجربه میشود.
انواع کولیت اولسراتیو
- اولسراتیو پروکتیت (Ulcerative proctitis)
- پروکتوسیگموئیدیت (Proctosigmoiditis)
- کولیت چپ
- پانکولیت (Pancolitis)
- کولیت اولسراتیو شدید حاد
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تغییری ماندگار در الگوی عملکرد روده متوجه شدید یا علائمی مثل موارد زیر را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید:
دل درد، خون در مدفوع ، اسهالی که با داروهای بدون نسخه بهتر نمیشود، اسهالی که شما را از خواب بیدار میکند، تب بدون دلیل که بیش از یک یا دو روز طول کشیده است
اگر چه معمولا کولیت اولسراتیو مرگبار نیست اما بیماری جدی است که در برخی موارد میتواند عوارض مرگبار داشته باشد.
چه عواملی منجر به کولیت اولسراتیو میشوند؟
علت دقیق این بیماری مشخص نیست. قبلا به نظر میرسید استرس و برنامه غذایی در آن دخیل باشند اما اکنون پزشکان میدانند این عوامل ممکن است وضعیت را بدتر کنند اما عامل ایجاد کننده آن نیستند.
یک علت احتمالی متیواند اختلال عملکرد سیستم ایمنی باشد. هنگامی که سیستم ایمنی سعی میکند با ویروس یا باکتری مهاجمی مبارزه کند، اگر واکنش غیر طبیعی داشته باشد میتواند به سلولهای خود دستگاه گوارش حمله ور شده و آنها را تخریب نماید. وراثت نیز به نظر میرسد در این بیماری نقش دارد چرا که در افرادی که کسی از اعضای فامیل شان دچار کولیت اولسراتیو باشد، بیشتر احتمال دارد که دچار این بیماری شوند. با این حال بیشتر بیماران کولیت اولسراتیو، سابقه خانوادگی ندارند.
عوارض کولیت اولسراتیو چیست؟
عوارض احتمالی این بیماری عبارتند از:
خونریزی شدید
سوراخی در روده بزرگ
بیماری کبد (در موارد نادر)
تحلیل رفتن استخوان و پوکی استخوان
التهاب پوست، مفاصل و چشمها
افزایش خطر سرطان روده بزرگ
ورم کردن سریع روده (توکسیک مگاکلون)
افزایش احتمال لخته شدن خون در رگها
تشخیص کولیت اولسراتیو چگونه است؟
پزشک پس از رد عوامل دیگری که ممکن است این علائم را به وجود آورده باشند، کولیت اولسراتیو را تشخیص میدهد. برای کمک به تشخیص، ممکن است از روشهای زیر استفاده شود:
آزمایش خون برای بررسی کم خونی (آنمی) یا علائم عفونت
آزمایش نمونه مدفوع برای بررسی وجود گولبولهای سفید در مدفوع که میتواند نشانگر کولیت زخمی باشد. نمونه مدفوع به رد احتمال بیماریهای دیگری مانند عفونت حاصل از باکتریها، ویروسها و انگلها نیز کمک میکند.
کلونوسکوپی برای مشاهده تمامی بخشهای روده با استفاده از لوله باریک حاوی لامپ کوچک و دوربین. در کلونوسکوپی گاهی دکتر نمونه کوچکی از بافت نیز برمیدارد تا در در زیر میکروسکوپ بررسی شود.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر که در آن با استفاده از یک لوله انعطاف پذیر حاوی لامپ کوچک، راست روده و بخش سیگموئید روده بزرگ، بررسی میشود. سیگموئید آخرین بخش روده بزرگ است که به راست روده متصل میشود. اگر روده بزرگ به شدت التها بداشته باشد ممکن است این روش به جای کلونوسکوپی کامل، انجام شود.
عکس اشعه ایکس در مواردی که علائم شدید باشد، از ناحیه شکم گرفته میشود تا عوارض جدی مثل سوراخ شدن روده بررسی شود.
سی تی اسکن یا اسکن توموگرافی کامپیوتری یک روش دیگر عکس برداری است که به پزشک امکان میدهد از شکم و لگن تصویر بگیرد و مشخص کند آیا عوارضی به وجود آمده است یا نه. ممکن است در سی تی اسکن، شدت التهاب روده نیز مشخص شود.
انتروگرافی توموگرافی کامپیوتری و انتروگرافی رزنانس مغناطیسی (ام آر آی با ماده حاجب) نیز ممکن است توصیه شود تا مشخص شود التهابی در روده کوچک وجود دارد یا نه. این روشها برای پی بردن به التهاب روده، از عکس برداری های دیگر حساستر هستند. در این روشهای عکس برداری از تشعشع استفاده نمیشود.
دکتر بهزاد رحمانی
دیدگاه‌های بازدیدکنندگان
به عنوان یک توصیه و تجربه از کسی که 2 سال با این بیماری درگیر هست و خداروشکر تونسته با خواست خدا خیلی بهتر بشه چند تا توصیه در مورد افرادی که التهاب روده و کولیت اولسراتیو دارن توصیه میکنم که انشالله روند درمانشون هر چه زودتر بهبود پیدا کنه:
669 روز پیش ارسال پاسخاول اینکه داروهاتون رو به موقع مصرف کنید و اگه قرص مزالازین درست تو بدن هضم نشد، روی قرص با چاقو چند تا خط بندازین و اگه باز هضم نشد تو بدنتون لایه ای رویه ی قرص رو خراش بندازید تا تو بدنتون جذب بشه و قرص سالم از بدن دفع نشه. 2 تا بعد صبحانه و2 تا بعد شام استفاده کنید.** دوم اینکه استرس، اضطراب و تنش رو از خودتون دور کنید 50 درصد موفقیت و بهبودی تو این بیماری به این موضوع بستگی داره، راحت زندگی کنید، شاد باشید و شب ها خواب آرومی داشته باشید و تفریح و طبیعت گردی رو فراموش نکنید. **سوم اینکه در کنار دارو درمانی از قرص دیلیست که یک نوع پروبیوتیک هست استفاده کنید، روزی 2 عدد بعد ناهار به مدت یک هفته و بعد یک ماه کنار میزارم و بعد ماه بعد مجدد روزی 2 عدد بعد ناهار به مدت یک هفته تا سه ماه.**چهارم اینکه تو هفته 2 الی 3 بار وقتی غذا می خورید تو اولین قاشق برنجتون نیم قاشق چایخوری زردچوبه بریزید و با برنج بخورید بخاطر کورکومین ضد التهاب هست و مفید هست.**پنجم اینکه حتما بخاطر بروملین از آناناس استفاده کنید ماهی حداقل دو وعده- آناناس طبیعی استفاده کنید بروملین داخلش ضد التهاب هست و برای بهبود این بیماری فوق العادست. ماست پروبیوتیک و پنیر پروبیوتیک بخورید قیمتش با سایر ماست و پنیرها فرق نداره.**ششم از قرص های آنتی بیوتیک و مسکن های نوآفن، بروفن و استامینوفن و این خانواده فقط در هنگام ضرورت و تجویز پزشک استفاده کنید. آنتی بیوتیک باکتری مفید روده رو از بین میبره-**هفتم بنده از سیر و انار به هیچ وجه استفاده نمیکنم و و مصرف بادمجان را به پایین ترین حد آوردم، این موارد برای بنده مضر بود جهت احتیاط به شماهم این موضوع رو گفتم.**هشتم از ترشیجات و شوریجات مثل خیار شور، ترشی و اینگونه موارد به هیچ وجه استفاده نکنید و اگر یه بار هوس کردید نهایت در وعده ناهار به مقدار خیلی کم، در وعده شام به هیچ وجه.**نهمین و آخرین مورد اینکه قرص امگا 3 فراموش نشه، به شدت مفید هست برای این بیماری و ضد التهاب هست. **در نهایت دوری از استرس و اضطراب نقش بسیار مهمی در موفقیت شما و پیروزی بر این بیماری داره، حتما موارد رو رعایت کنید و هر سه ماه یکبار آزمایش های کبدی و التهاب رو انجام بدید انشالله که سریعتر بهبود پیدا می کنید. ورزش هم اگه وقت داشتید هفته ای 3 بار 3 تا 50 دقیقه انجام بدید خصوصا دویدن. امیدوارم مطلبم براتون مفید باشه و روزی که وضعتون بهبود پیدا کرد فقط یه چیز میخام ازتون به همدیگه نیکی کنید و محبت کنید بزارید چرخه خوبی و محبت گسترش پیدا کنه.