گسترش سرطان به کبد یا متاستاز کبدی

گسترش سرطان به کبد یا متاستاز کبدی 

متاستاز کبدی چیست؟ 

متاستاز کبدی به گسترش تومور سرطانی که در بخش دیگری از بدن شروع شده است به کبد، گفته میشود. به متاستاز کبدی، سرطان کبد ثانویه هم میگویند. سرطان کبد اولیه سرطانی است که منشا آن کبد است و بیشتر در کسانی دیده میشود که عوامل زمینه سازی مانند هپاتیت یا سیروز کبدی دارند. 

در بیشتر مواقع، سرطان کبد ثانویه یا متاستازی است. 

سلولهای سرطانی که در تومور متاستاز کبدی دیده میشوند، سلولهای کبد نیستند بلکه سلولهای بخش دیگیر از بدن که سرطان اولیه در آن شروع شده است می باشند مثلا اگر سرطان اولیه، سرطان روده بوده است در متاستاز آن به کبد نیز سلولهای روده ای سرطانی وجود دارند. سرطان در این وضعیت، مرحله 4 است. 

عملکرد کبد چیست؟ 

برای درک متاستاز کبدی ابتدا باید نقش کبد در بدن را درک کنیم. کبد بزرگترین عضو داخل بدن است و برای زنده ماندن، وجود آن حیاتی است. کبد به دو لوب تقسیم میشود و در زیر سمت راست قفسه سینه و ریه، قرار گرفته است. 

وظایف کبد به صورت زیر است: 

• پاکسازی و تصفیه خون 
• تولید صفرا که به گوارش چربی کمک میکند 
• تولید انواع پروتئین که در سرتاسر بدن به عنوان سوخت و منبعی برای بازسازی سلولها مورد استفاده قرار میگیرد 
• آنزیمهایی تولید میکند که در عملکردهای متابولیک متعدد بدن شرکت میکنند 
• گلیکوژن (قند) ذخیره میکند که بعدا در صورت نیاز برای تولید انرژی مورد استفاده بدن قرار میگیرد 

کبد یکی از مهمترین اندامهای بدن است و زندگی بدون آن امکان پذیر نیست. 

علائم متاستاز کبدی چیست؟ 

در مراحل اولیه متاستاز به کبد، ممکن است علائمی ایجاد نشود اما در مراحل پیشرفته تر سرطان باعث ورم کردن کبد یا مسدود شدن گردش خون و صفرا در کبد میشود. در این صورت، علائم زیر ایجاد میشود: 

کاهش اشتها 

کاهش وزن 

تیرگی رنگ ادرار 

ورم شکم 

زردی (زرد شدن رنگ پوست یا سفیدی چشم) 

درد در شانه راست 

درد در سمت راست بالای شکم 

حالت تهوع 

استفراغ 

تب و تعریق 

گیجی 

بزرگ شدن کبد 

هنگامی که کبد بزرگ میشود، ممکن است یک برجستگی در سمت راست شکم در زیر قفسه سینه حس کنید. 

در چه صورت به پزشک مراجعه کنیم؟ 

در صورتی که هر یک از علائم گفته شده را دارید باید فورا دکتر را ببینید. علائم زیر نشان دهنده وضعیت جدی و اورژانسی است: 

• استفراغ پی در پی (استفراغی که بیش از دو بار در روز اتفاق افتاده و بیش از یک روز طول کشیده است) 
• خون در استفراغ 
• کاهش وزن بی دلیل 
• مدفوع سیاه 
• سختی بلع 
• ورم جدید در شکم یا پا 
• زردی 

در صورتی که علائم گسترش سرطان به کبد را دارید، باید فورا به دکتر مراجعه کنید. اگر قبلا سرطانی داشته اید نیز باید مرتبا برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید. 

چه عواملی باعث متاستاز کبدی میشوند؟ 

خطر سرایت سرطان یا متاستاز به کبد بستگی به محل سرطان اولیه دارد. سرطانهای اولیه ای که بیشتر احتمال دارد به کبد بزنند عبارتند از: 

• پستان 
• روده بزرگ 
• راست روده 
• کلیه 
• مری 
• ریه 
• پوست 
• تخمدان 
• رحم 
• لوزالمعده (پانکراس) 
• معده 

حتی اگر سرطان اولیه برداشته شده باشد، متاستاز به کبد باز هم ممکن است سالها بعد اتفاق بیفتد. اگر سرطان داشته اید باید در مورد علائم متاستاز کبد و چکاپهای منظم اطلاعات کافی داشته باشید. 

فرایند متاستاز سرطان به کبد چگونه است؟ 

شش مرحله در فرایند متاستاز سرطان به کبد وجود  دارد اما همه سرطانها این فرایند را پشت سر نمیگذارند. مراحل آن به صورت زیر است: 

تهاجم محلی: سلولهای سرطان از محل اصلی تومور به بافتهای سالم مجاور حمله میکنند. 

اینتراوازیشن(Intravasation): سلولهای سرطانی از دیواره های رگهای لنفاوی و رگهای خونی مجاور گذر  کرده اند. 

گردش در سرتاسر بدن: سلولهای سرطانی از طریق دستگاه لنفاوی و جریان خون به بخشهای دیگر بدن منتقل شده اند. 

نفوذ و حمله به اندامهای دور: سلولهای سرطانی هنگامی که به یک محل دور میرسند، آنجا متوقف شده و از طریق دیواره مویرگها مهاجرت کرده و به بافتهای اطراف آن مویرگها حمله ور میشوند. 

تکثیر: سلولهای سرطانی در محلی دور از تومور اولیه رشد کرده و تومورهای کوچکی ایجاد میکنن که میکرومتاستازی خوانده میشود. 

آنژیوژنز: میکرومتاستازها تشکیل رگهای خونی جدید را تحریک میکنند که مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز برای رشد تومور را در اختیارشان قرار میدهد. 

تشخیص متاستاز کبدی چگونه است؟

دکتر در صورتی که در معاینه متوجه بزرگ شدن کبد شود، سطح کبد هموار و صاف نباشد و یااگر هر گونه علائمی از متاستاز داشته باشید، به سرطان کبد مشکوک میشود. انواع مختلف آزمایش برای تایید تشخیص لازم است. این آزمایشها عبارتند از: 

آزمایشهای عملکرد کبد 

آزمایشهای عملکرد کبد بر اساس آزمایش خون انجام میشود و نشان میدهد کبد چگونه کار میکند. در صورتی که کبد مشکلی داشته باشد، میزان آنزیمهای کبدی اغلب بالا است. مارکرهای خون یا سرم موادی در خون هستند که با سرطان ارتباط دارند. هنگامی که سرطان کبد اولیه ایجاد شده باشد، آلفا فتوپروتئین (ای اف پی AFP) خون ممکن است بالاتر باشد. آزمایشهای عملکرد کبد به تمایز بین سرطان کبد اولیه و سرطانی که به کبد متاستاز کرده است کمک میکنند. مارکرهای ای اف پی همچنین برای نظارت بر تاثیر گذاری درمان سرطان کبد اولیه، کمک میکنند. 

سی تی اسکن شکم 

سی تی اسکن نوعی غکس برداری با اشعه ایکس است که تصاویر دقیقی از اندامهای بافت نرم میگیدر. بافتهای سرطانی در آن شکل بهم ریخته و بید زده دارند. 

سونوگرافی کبد 

در سونوگرافی یا اولتراسوند کبد از امواج صوتی با فرکانس بالا برای گرفتن تصویر از بدن استفاه میشود. این امواج صوتی اکو ایجاد میکنند. از اکو برای گرفتن تصاویر کامپیوتری نقشه مانند، از ساختارهای بافت نرم بهره گرفته میشود. 

ام آر آی 

تصاویر رزنانس مغناطیسی یا ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی بزرگ گرفته میشود. 

آنژیوگرام 

در آنژیوگرافی رنگ مخصوصی به داخل یک سرخرگ تزریق میشود. هنگامی که تصاویری از بدن در طول مسیر سرخرگ گرفته میشود، ساختارهای داخلی با تمایز بالا مشخص میشوند. 

لاپاراسکوپی 

در لاپاراسکوپی یک لوله باریک حاوی لامپ و دوربین وارد بدن میشود. از لاپاراسکوپی هم برای تشخیص و هم برای نمونه برداری و هم درمان استفاده میشود. از طریق یک برش کوچک لوله لاپاراسکوپ وارد میشود و نمونه های گرفته شده از بافت از طریق سوراخ دیگری بیرون آورده میشود تا بعدا در زیر میکروسکوپ دقیق بررسی شود. لاپاراسکوپی مطمئن ترین روش کم تهاجمی در تایید سرطان است. 

مرحله بندی سرطان 

اگر سرطان به کبد رسیده باشد، احتمالا مرحله چهار است. مرحله بندی سرطان (از یک تا چهار) نشان میدهد سرطان چقدر در بدن ریشه دوانده است. سرطانی که محدود به ناحیه سرطانی اولیه باشد مرحله 1 و سرطانی که به اندامهای دور رسیده باشد مرحله چهار است. 

درمان متاستاز کبدی چیست؟ 

برای درمان این وضعیت بسته به عوامل زیر، روش متفاوت است: 

سن بیمار 

وضعیت سلامتی 

اندازه، محل و تعداد تومورهای متاستازی 

محل و نوع سرطان اولیه 

انواع درمانههای سرطان که بیمار در گذشته پشت سر گذاشته است 

برای تعیین بهترین روش درمانی، پزشک عوامل مختلف را بررسی میکند و بر اساس شرایط روش مناسب شما را که ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی، درمان هدفمند، هورمون درمانی، درمانهای موضعی، ابلیشن با فرکانس رادیویی و یا درمانهای بیولوژیک باشد، پیشنهاد میکند.