سوالات متداول در مورد پکتوس کاریناتوم (Pectus carinatum) یا سینه کبوتری

پکتوس کاریناتوم با برجستگی جناغ سینه شناخته می شود که در نتیجه رشد غیر طبیعی و نابرابر غضروف دنده ای که دنده ها را به جناغ متصل می کند رخ می دهد. در این بیماری غضروف های دنده ای به جای رشد صاف در امتداد دیواره قفسه سینه، به سمت بیرون رشد می کنند و جناغ را به جلو می برند.

پکتوس کاریناتوم شیوع کمتری از پکتوس اکسکاواتوم دارد. با این حال ممکن است با اختلالاتی از جمله بیماری قلبی، اسکولیوز (نوعی انحنای جانبی ستون فقرات)، کیفوز (قوز کمر) و نقایص اسکلتی-عضلانی همراه باشد. همپنین می تواند عدم تقارن قفسه سینه بصورت یک طرف برجسته تر از طرف دیگر را ایجاد کند.

علائم پکتوس کاریناتوم کدامند؟

علائم پکتوس کاریناتوم ممکن است برای برخی از بیماران شدید تر از سایرین باشد و ممکن است علاوه بر تاثیر بر ظاهر فرد شامل یکی از موارد زیر نیز باشد:

  • خستگی و ضعف بخصوص در زمان ورزش
  • تنگی نفس
  • درد قفسه سینه
  • و تاکی کاردی (ضربان قلب سریع)

علت پکتوس کاریناتوم چیست؟

علت پکتوس کاریناتوم مشخص نیست. از هر 1500 کودک 1 کودک دچار این ناهنجاری می شود و تقریباً اغلب در بین افراد یک خانواده نیز مشاهده می شود. البته در برخی از بیماران، پکتوس کاریناتوم ممکن است با سندرم مارفان، (یک اختلال بافت همبند) مرتبط باشد.

در مردان بیشتر از زنان دیده می شود و نسبت به پکتوس اکسکاواتوم در دوران کودکی دیرتر ظاهر می شود و با رشد کودک شدید تر می شود.

پکتوس کاریناتوم چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص این بیماری پزشک ابتدا سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می دهد. با استفاده از عکسبرداری با اشعه ایکس قفسه سینه از جلو و پهلو این بیماری تشخیص داده می شود. در مواردی خاص، ممکن است برای تشخیص سی تی اسکن و ام آر آی نیز انجام شود.


در مواردی که بیمار تپش قلب داشته باشد ممکن است نیاز به انجام الکتروکاردیوگرام (EKG) یا اکوکاردیوگرام وجود داشته باشند. پزشک همچنین ممکن است بیمار را از لحاظ داشتن اسکولیوز (انحنای ستون فقرات) بررسی کند.

پکتوس کاریناتوم چگونه با بریس درمان می شود؟

درمان استاندارد این ناهنجاری مهاربندی دیواره قفسه سینه است. این کار با تعبیه یک بریس خارجی محیطی به صورت سفارشی انجام می شود که نیروی مداومی را بر برجسته ترین قسمت جناغ یا غضروف ها وارد می کند تا باعث پسرفت یا صاف شدن دیواره قفسه سینه شود. بریسینگ توسط یک ارتوتیست ماهر در ناهنجاری های دیواره قفسه سینه انجام می شود.

استفاده از بریس در کودکان و قبل نوجوانی نتایج خوبی را در بر دارد. بریس باید در طول روز و شب استفاده شود تا بیشترین تاثیر را داشته باشد و اغلب برای یک دوره چند ماهه تا بیش از یک سال استفاده می شود. می توان بریس را برای حمام کردن، ورزش و فعالیت های بدنی دیگر برداشت.

 این روش در کودکان نسبت به نوجوانان سریعتر به نتیجه می رشد اما باید در دوران بلوغ که این ناهنجاری عود می کند نیز استفاده شود. این کودکان باید تا مدت ها تحت نظر متخصص کودک و ارتوتیست باشند.

عوارض استفاده از بریس کدام است؟

درمان با بریس بسیار ایمن است. تعداد کمی از بیماران ممکن است در جایی که بریس در تماس با پوست است دچار سوزش یا ساییدگی پوست شوند. به بیماران آموزش داده می شود که با مشاهده اولین علائم استفاده از بریس را متوقف کنند. سپس برای تنظیم دوباره بریس به مطب مراجعه کنند. 

در چه شرایطی از جراحی برای درمان پکتوس کاریناتوم استفاده می شود؟

 زمانی که استفاده از بریس منجر به اصلاح این ناهنجاری نشود و بیمار دوران بلوغ را گذرانده و اسکلت او برای پاسخ دهی به بریس سخت شده باشد از جراحی برای درمان این ناهنجاری استفاده می شود. 

جراحی برای درمان پکتوس کاریناتوم چطور انجام می شود؟

جراحی (روش اصلاح شده راویچ) از طریق یک برش در وسط قفسه سینه انجام می شود. در این جراحی غضروف های غیرطبیعی دنده ای برداشته می‌شوند و پوششی که قسمت بیرونی غضروف را می‌پوشاند حفظ می‌شود و به جناغ سینه اجازه می‌دهد در موقعیت طبیعی تری به سمت پایین هل داده شود. انجام این جراحی چندین ساعت طول می کشد.

در برخی از بیماران، استئوتومی (شکستگی) در جناغ سینه انجام می شود تا جناغ سینه در بخش پایین تری قرار گیرد. علاوه بر این، پس از برداشتن غضروف ها و استئوتومی برای نگه داشتن جناغ در موقعیت مورد نظر ممکن است نیاز به قرار دادن مش (mesh) باشد.

این جراحی بسیار کارآمد بوده و 97 درصد افرادی که تحت جراحی قرار می گیرند نتایج رضایت بخشی را می گیرند.



بیهوشی و مراقبت در زمان جراحی چطور انجام می شود؟

در زمان جراحی، یک کاتتر اپیدورال برای بی حسی موضعی مداوم در پشت فرد قرار داده می شود و برای چند روز در جای خود باقی می ماند. در عین حال یک کاتتر ادراری ادرار را از مثانه تخلیه می کند. یک کاتتر داخل وریدی (IV) برای دادن مایعات و دارو ها قرار داده خواهد شد. گاهی اوقات به اکسیژن رسانی از راه بینی نیاز است و گاهی جراح لوله ای را برای تخلیه مایع از ناحیه جراحی (درن) قرار می دهد. همه این ها موقتی هستند و در صورت عدم نیاز، معمولاً قبل از ترخیص، قطع می‌شوند.

روز بعد از جراحی بیمار باید چه اقداماتی انجام دهد؟

انتظار می رود بیمار روز بعد از جراحی از رختخواب بلند شود و راه برود و برای سالم نگه داشتن ریه ها و جلوگیری از ذات الریه نیاز به تمرین تنفس عمیق دارد.

بیمار بعد از جراحی باید تا چند روز در بیمارستان بماند؟

به طور معمول، بیماران سه تا پنج روز در بیمارستان می مانند. با این حال، برخی از بیماران تنها پس از دو روز می توانند به خانه مرخص شوند و برخی دیگر (با عمل های پیچیده تر) ممکن است مدت بیشتری بمانند.

جراحی پکتوس کاریناتوم یک روش دردناک است. مرخص شدن از بیمارستان در درجه اول با کنترل درد تعیین می شود و تا زمانی که بیمار درد شدیدی را تجربه می کند باید در بیمارستان بماند.

بیمار باید در زمان مرخص شدن به راحتی بخورد (رژیم غذایی سبک)، بنوشد و تب یا علائم عفونت نداشته باشند و اگر در زمان جراحی یک درن گذاشته شده باشد، ممکن است با همان به خانه برود. درن در اولین مراجعه بعد از جراحی در آورده می شود.

عوارض بعد از جراحی راویچ کدامند؟

این جراحی مانند سایر جراحی ها خطراتی را ممکن است به همراه داشته باشد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • پنوموتوراکس (جمع شدن هوا یا گاز در فضای پلورال اطراف ریه)
  • خون ریزی
  • پلورال افیوژن (در زبان عامیانه آب آوردن ریه)
  • پریکاردیت (التهاب اطراف قلب)
  • عفونت
  • جابجایی مش 
  • عود پکتوس کاریناتوم (در موارد بسیار نادر)
  • آسیب به قلب یا ریه در حین جراحی

دلیل یبوست بعد از جراحی چیست؟

یکی از مشکلات بعد از جراحی یبوست است که در نتیجه مصرف مواد بیهوشی بوجود می آید. مصرف مسهل ها در بیمارستان شروع می شود و در صورت نیاز بعد از ترخیص مصرف آن ها باید در منزل نیز ادامه پیدا کند. 

بعد از عمل راویچ در کودکان آن ها باید چه مواردی را رعایت کنند؟

پس از جراحی، کودکان به دارو های مسکن و استراحت نیاز دارند. آن ها باید در خانه بمانند تا زمانی که دیگر نیازی به مصرف دارو های مسکن با نسخه ندارند. انجام تنفس و سایر تمرینات طبق توصیه جراح به بهبودی کمک می کند.

همچنین باید برای چند ماه:

  • از ورزش کردن در مدرسه اجتناب کنند.
  • کوله پشتی یا کیف سنگین دیگری حمل نکنند.
  • از فعالیت های شدید، از جمله دویدن خودداری کنند.
  • برای جلوگیری از آسیب احتمالی ناشی از کیسه هوا، در صندلی عقب خودرو ها سوار شوند.
  • ورزش هایی که می تواند باعث آسیب به قفسه سینه شود (مانند فوتبال، فوتبال و بیس بال) انجام ندهد.

ممکن است 6 ماه یا بیشتر طول بکشد تا بچه ها با خیال راحت به تمام فعالیت هایی که قبل از جراحی انجام می دادند بازگردند.

زمان بهبودی چقدر است؟

بیماران اغلب به مدت 2-4 هفته به دارو های ضد درد نیاز دارند. به طور معمول یک یا دو ماه طول می کشد تا فرد به طور کامل بهبود یافته و فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید. جراح می تواند در مورد فعالیت هایی که مجاز به انجام آن هستند توصیه های لازم را انجام دهد.

نکاتی که پس از جراحی راویچ باید رعایت شود کدامند؟

  • دوش گرفتن 5 روز پس از جراحی بلامانع است.
  • همه بخیه ها زیر پوست و قابل جذب هستند.
  • ممکن است مصرف مسکن ها تا یک ماه بعد از جراحی نیاز باشد.
  • یکی از مشکلات بعد از جراحی یبوست است که به دلیل مسکن ها و دارو های بیهوشی اتفاق می افتد پس به مصرف ملین ها توصیه می شود.
  • باید به محض دیده شدن قرمزی یا تورم در محل برش به پزشک گزارش داده شود.
  • در صورتی که بیمار با درن مرخص شود، زمانی که تخلیه ترشحات جراحی قطع شد، پزشک باید آن را در مطب خارج کند.
  • به تشخیص جراح زمان از سر گرفتن فعالیت های ورزشی مشخص خواهد شد.

دکتر بهزاد رحمانی