توده های مدیاستن (Mediastinal Mass

توده های مدیاستن (Mediastinal Mass)

در مقاله قبلی که در همین سایت قرار دارد ناحیه مدیاستن بطور مفصل معرفی شده است. توصیه می شود قبل از خواندن این مقاله آن را مطالعه بفرمایید. در این مقاله قصد بر این است که به بررسی توده های ناحیه مدیاستن بپردازیم. 

مدیاستن یک فضای آناتومیکی بین ریه ها است که تیموس، قلب، رگ‌های خونی بزرگ، غدد لنفاوی، اعصاب و بخش هایی از مری و نای را در خود جای داده است. این فضا از جلو توسط جناغ، از پشت توسط مهره های قفسه سینه، در بالا توسط ورودی قفسه سینه، در پایین توسط دیافراگم و از جانب توسط پریکارد و ریه ها محدود می شود. مدیاستن به قسمت های قدامی، میانی و خلفی تقسیم می شود. توده های مدیاستن در این قسمت طیف هیستوپاتولوژیک وسیعی را در بر می گیرند که از خوش خیم تا بدخیم را شامل می شود. 50 درصد توده های مدیاستن در قسمت قدامی ایجاد می شوند که شایع ترین آن ها تیموم، تراتوم، گواتر تیروئید و لنفوم است. توده های میانی مدیاستن معمولاً شامل کیست های مادرزادی هستند، در حالی که توده های مدیاستن خلفی اغلب تومورهای عصبی هستند. 

توده های مدیاستن قدامی (جلویی).

قسمت قدامی مدیاستن در جلوی قلب قرار دارد و با استخوان جناغ سینه هم مرز است. در دوران کودکی این فضا بزرگ بوده و به خوبی شکل گرفته و حاوی چربی و غده تیموس است. این غده نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن بازی می کند. در بزرگسالی این فضا کوچکتر است و عملکرد تیموس به طحال، کبد و مغز استخوان منتقل می شود. با گذشت زمان، تیموس ناپدید می شود و فضای خالی به نام مدیاستن قدامی را باقی می گذارد. 

بیشترین جایی که ما شاهد ناهنجاری در مدیاستن هستیم، مدیاستن قدامی است. چندین توده و ناهنجاری می تواند در این فضا ایجاد شود. شایع ترین آن ها ناهنجاری های غده تیموس از جمله تومور های تیموما یا کیست های تیموس است.

تیموما و کارسینوم تیموس: تیموما شایع ترین توده (تومور) مدیاستن بوده و یک توده سرطانی است که از غده تیموس شروع می شود. اکثر تیموما ها به کندی رشد می کنند. تومور سرطانی تهاجمی تری که روی غده تیموس شکل می گیرد کارسینوم تیموس است که سریعتر از تیموما رشد و گسترش می یابد.

کیست های تیموس: کیست های تیموس خوش خیم هستند. آن ها معمولاً فقط در صورتی نیاز به درمان دارند که بر ساختارهای مجاور فشار وارد کرده و علائم ایجاد کنند.

لنفوم: سرطانی است که در سلول های مبارزه کننده با سرطان به نام لنفوسیت ها ایجاد می شود. لنفوم معمولاً در غدد لنفاوی، طحال یا مغز استخوان و به ندرت در مدیاستین قدامی شروع می شود. این تومور های بدخیم هم شامل لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین می شوند.

تومور سلول زایا: تومور های سلول زایا تومور های بسیار نادری است که معمولاً خوش خیم هستند. مدیاستن شایع ترین مکان برای تشکیل تومورهای سلول زایای بعد از غدد جنسی (تخمدان یا بیضه) است. 

توده تیروئیدی: این توده ها رشد های بیش از حد تیروئیدی خوش خیم هستند. برای مثال گواتر ساب استرنال (گواتر زیرجناغی) در تشخیص افتراقی توده های مدیاستن، به ویژه آن هایی که در مدیاستن قدامی قرار دارند، مورد توجه قرار می‌گیرد. گواتر ساب استرنال به طور کلی به عنوان توده تیروئیدی تعریف می شود که 50 درصد یا بیشتر از حجم آن در زیر ورودی قفسه سینه قرار دارد.

توده های مدیاستن میانی

بخش میانی مدیاستن شامل اندام هایی مانند نای، قلب، آئورت و سایر عروق بزرگی است که به قلب می روند. تومور ها و کیست ها می توانند در بخش میانی مدیاستن نیز ایجاد شوند که عبارتند از:

کیست برونکوژنیک: کیست برونکوژنیک کیسه ای با دیواره نازک و پر از مایع یا مخاط است که معمولاً در وسط درخت راه هوایی تشکیل می شود و خوش خیم است.

کیست های برونکوژنیک ماهیتی مادرزادی دارند. آن ها بخشی از طیفی از ناهنجاری های مادرزادی ریه از جمله جدا افتادگی ریوی، ناهنجاری مادرزادی کیستیک آدنوماتوئید، و آمفیزم لوبار مادر زادی هستند.

لنفادنوپاتی مدیاستن: این وضعیت شامل تورم یا بزرگ شدن غدد لنفاوی است.

کیست پریکارد: یک ناهنجاری مادرزادی خوش خیم غیر معمول در مدیاستن میانی است که 6 درصد از توده های مدیاستن و 33 درصد از کیست های مدیاستن را تشکیل می دهند. این توده های خوش خیم در کیسه پر از مایعی که قلب را احاطه کرده است (پریکارد) تشکیل می شود.

تومورهای نای: تومور های نای ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشند.

تومورهای مری: تومور های مری ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشند.

برخی مشکلات مری: این بیماری ها شامل آشالازی، دیورتیکولوم و فتق هیاتال است. آن ها خوش خیم هستند.

برخی مشکلات عروق خونی: این موارد شامل آنوریسم آئورت (بزرگ شدن یا بیرون زدگی دیواره آئورت) و دیسکسیون آئورت (پارگی لایه داخلی آئورت) است.

توده های مدیاستن خلفی (پشتی).

مدیاستن خلفی در پشت قلب قرار دارد و توسط ستون فقرات محدود می شود. این فضا شامل عروق خونی، اعصاب و مری است. توده ها می توانند در بخش خلفی مدیاستن نیز ایجاد شوند.

تومور های نوروژنیک: این تومور ها در بافت عصبی تشکیل می شوند. آن ها شایع ترین تومور های مدیاستن خلفی بوده و شامل تومور های غلاف عصبی، تومور سلول های گانگلیونی (مجموعه ای از سلول های عصبی) و پاراگانگلیوما (نوعی تومور دستگاه عصبی) هستند. اکثر تومور های عصبی خوش خیم هستند.

لنفادنوپاتی مدیاستن: غدد لنفاوی در قسمت خلفی مدیاستن بزرگ می شوند.

خون سازی خارج مدولاری (EMH): در موارد نادر، توده ها می توانند از مغز استخوان تشکیل شوند.

کیست نوروانتریک: کیست مادرزادي در سیستم عصبی مرکزي است و ضایعه نادری است که با ناهنجاری های ستون فقرات سینه همراه است.

برخی شرایط که میانه ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد (بیماری پارا مهره ای): این موارد شامل ناهنجاری های عفونی، بدخیم و آسیب زا هستند که در وسط ستون فقرات ظاهر می شوند. 

بیماری در عروق خونی: این موارد شامل آنوریسم آئورت (بزرگ شدن یا بیرون زدگی دیواره آئورت) است.

چه کسانی تحت تأثیر توده های مدیاستن هستند؟

اکثر افرادی که در آن ها توده های مدیاستن تشخیص داده می شوند بین 30 تا 50 سال سن دارند. با این حال، این توده ها می توانند در هر سنی ایجاد شوند و از هر بافتی که در حفره قفسه سینه وجود دارد یا از آن عبور می کند، تشکیل شوند.

در بزرگسالان، بیشتر توده ها در مدیاستن قدامی (جلو) تشکیل می شوند و لنفوم یا تیموم سرطانی هستند.

در کودکان، بیشتر توده ها در مدیاستن خلفی (پشتی) تشکیل می شوند. این توده ها اغلب از اعصاب شروع می شوند و سرطانی نیستند.

توده های مدیاستن چقدر شایع هستند؟

توده های مدیاستن نادر هستند و در کمتر از 1 درصد از جمعیت دیده می شوند. آن ها بیشتر در قسمت قدامی (جلو) مدیاستن تشکیل می شود و شایع ترین انواع آن ها عبارتند از تیموما، کیست های خوش خیم مدیاستن و لنفوم.

آیا توده های مدیاستن باید جدی گرفته شوند؟

توده های مدیاستن که به دلیل محل قرار گرفتنشان درمان نمی شوند حتی اگر سرطانی نباشند می توانند مشکلات جدی ایجاد کنند که شامل گسترش آن ها به قلب، پریکارد (پوشش اطراف قلب) و عروق بزرگ (آئورت و ورید اجوف) است. همچنین توده های مدیاستن خلفی (پشتی) می توانند بر نخاع فشار وارد کنند.

بطور کلی فقط حدود 25 درصد توده های مدیاستن سرطانی بوده اما تقریباً 60 درصد توده های مدیاستن قدامی سرطانی هستند.

علائم توده مدیاستن چیست؟

تقریباً 40 درصد از افراد مبتلا به توده های مدیاستن علائمی ندارند و پزشکان اغلب این توده ها را به طور اتفاقی در طی عکسبرداری با اشعه ایکس قفسه سینه به دلایل دیگر کشف می کنند.

علائم اغلب ناشی از فشار توده بر ساختار های اطراف مانند قلب، راه هوایی یا نخاع است. به طور کلی، کودکان علائم را بیشتر از بزرگسالان تجربه می کنند. توده های بدخیم بیشتر از توده های خوش خیم علائم ایجاد می کنند.

علائم توده مدیاستن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گرفتگی صدا.
• تنفس بلند و پر سر و صدا (استریدور).
• سرفه، خس خس سینه یا تنگی نفس 
• سرفه خونی (هموپتیزی).
• مشکل در بلع (دیسفاژی).
• تب، لرز یا تعریق شبانه.
• درد قفسه سینه (تا حدودی نادر).
• کاهش وزن بی دلیل
• غدد لنفاوی متورم یا حساس.
• مشکلات چشمی ( افتادگی پلک، مردمک کوچک) در یک طرف صورت.

علت ایجاد توده های مدیاستن چیست؟

توده های مدیاستن به دلایل مختلفی تشکیل می شوند، از جمله:

• رشد سلولی خارج از کنترل: توده های بدخیم و خوش خیم زمانی تشکیل می شوند که سلول ها خارج از کنترل تکثیر می شوند و باعث رشد بیش از حد می شوند. دلیل این رشد بیش از حد در بسیاری موارد ناشناخته می ماند.
• پاسخ به یک بیماری زمینه ای: توده های مدیاستن ممکن است در پاسخ به التهاب یا عفونت یا بیماری زمینه ای ایجاد شوند (لنفادنوپاتی).
• رشد غیر معمول بافت قبل از تولد: توده های مدیاستن ممکن است مادرزادی بوده و در بدو تولد وجود داشته باشند. کیست های پریکارد، کیست های برونکوژنیک و توده های سلول زایا همگی مشکلات مادرزادی هستند.

توده های مدیاستن چگونه تشخیص داده می شوند؟

هنگامی که در تصویر قفسه سینه توده ای در مدیاستن ظاهر می شود، پزشک اغلب آزمایش های دیگری مانند تصویربرداری های دیگر یا آزمایش خون را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن انجام می دهد. در صورت داشتن علائم و سابقه پزشکی که حاکی از وجود توده مدیاستن است، پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را نیز انجام دهد.

تست هایی که معمولاً برای تشخیص و ارزیابی توده مدیاستن استفاده می‌شوند عبارتند از:

• تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه: توده هایی را در مدیاستن آشکار می کند.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) با تزریق ماده حاجب به داخل وریدی: این روش نسبت به تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه توده را با جزئیات بیشتری نشان می دهد، از جمله اینکه توده چگونه بر سایر ساختار های داخل قفسه سینه تأثیر می گذارد. این اطلاعات می تواند به پزشک در برنامه ریزی درمان کمک کند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): می تواند نشان دهد که آیا یک توده به بافت مجاور فشار وارد می کند یا به بافت مجاور حمله کرده است (مانند سرطان).
• اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET): این اسکن به شناسایی برخی از توده های مدیاستن مانند لنفوم کمک می کند.
• آزمایش خون: می تواند نشان دهد که آیا خون حاوی پروتئین یا آنزیم های مرتبط با انواع خاصی از تومورها (مارکرهای تومور) است یا خیر و ممکن است شامل آزمایش پروتئین آلفا فتو (AFP)، بتا اچ سی جی (Beta HCG) وLDH  (برای تشخیص صدمه بافتی) باشد.
• بیوپسی: نمونه برداری از توده می تواند نوع بافت (سرطانی یا غیر سرطانی بودن) تشکیل دهنده توده را نشان دهد. روش های بیوپسی شامل بیوپسی سوزنی با هدایت CT، ازوفاگوسکوپی و برونکوسکوپی است.
• مدیاستینوسکوپی با بیوپسی: این روش به پزشک اجازه می دهد تا مدیاستن را با لوله ای که دوربینی کوچک در سر آن قرار دارد در قفسه سینه مشاهده کند. سپس، نمونه های بافت را برای آزمایش بر می دارند. این یک روش سرپایی تحت بیهوشی عمومی است که از طریق یک برش یک اینچی در گردن انجام می شود.

مدیاستینوسکوپی اغلب برای برداشتن یا بیوپسی غدد لنفاوی در ناحیه بین ریه ها برای بررسی سرطان یا مرحله بندی سرطان ریه انجام می شود. همچنین می‌توان آن را در افراد مبتلا به تیموم (تومور غده تیموس)، سرطان مری یا لنفوم به همین دلایل استفاده کرد.

مراحل سرطان مدیاستن

مرحله بندی با اندازه تومور، محل سرطان و میزان گسترش سرطان به سایر قسمت های بدن تعریف می شود.

• نوع I از نظر ماکروسکوپی و میکروسکوپی کاملاً کپسوله شده: سرطان غیرتهاجمی و بصورت محصور شده است.
• نوع IIA تهاجم ترانس کپسولار میکروسکوپی: سرطان در حال رشد در ناحیه کپسول دار است.
• نوع IIB تهاجم ماکروسکوپی: سرطانی که خارج از کپسول و در بافت چربی اطراف رشد می کند یا به شدت به آن می چسبد (پلور یا پریکارد شامل نمی شود).
• نوع III تهاجم ماکروسکوپی: گسترش سرطان به اندام ها یا بافت های مجاور که شامل کیسه اطراف قلب، ریه ها و رگ های خونی اصلی قلب می شود.
• نوع IVA انتشار به پلور یا پریکارد: سرطان در سراسر قلب و ریه گسترش می یابد.
• نوع IVB متاستاز لنفوژن یا هماتوژن: سرطان به سایر اعضای بدن متاستاز داده است مانند کبد، ریه ها و استخوان ها.

درمان توده های مدیاستن چطور انجام می شود؟

درمان توده های مدیاستن به نوع توده، محل، مرحله (اگر سرطانی باشد) و علائم آن بستگی دارد. جراحی رایج ترین درمان آن ها است.

• جراحی: توده های سرطانی، توده هایی که بر اندام ها یا بافت های مجاور فشار وارد می‌کنند و توده هایی که علائم ایجاد می‌کنند احتمالاً باید برداشته شوند. تیموما، کارسینوم تیموس، توده های نوروژنیک و سایر توده هایی که علائم ایجاد می کنند اغلب نیاز به جراحی دارند. در این شیوه پزشک متخصص یک برش در استخوان سینه ایجاد می کند (استرنوتومی) یا ممکن است جراحی کم تهاجمی با نام جراحی توراسکوپی با کمک ویدیویی (VATS) را توصیه کند.
• پرتودرمانی: در این روش پرتو های پرانرژی اشعه ایکس را به سمت توده ها هدایت می کنند و آن ها را از بین می برند. پرتو درمانی ممکن است به تنهایی یا به همراه درمان های دیگری مانند جراحی استفاده شود. این روش بر اساس مرحله سرطان، ممکن است برای تیموما، سرطان تیموس یا لنفوم استفاده شود.
• شیمی درمانی: دارو های شیمی درمانی سلول های سرطانی را می کشند و توده ها را کوچک می کنند. شیمی درمانی معمولاً برای درمان سرطان تیموس استفاده می شود.
• مصرف آنتی بیوتیک ها: اگر توده مدیاستن ناشی از عفونت باشد، مانند لنفادنوپاتی، ممکن است بیمار به مصرف آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد.
• انتظار آگاهانه (Watchful waiting): در این روش اگر تومور خوش خیم بوده و علائمی نداشته باشد پزشک به جای درمان مستقیم تومور آن را تحت نظر گرفته و در صورت لزوم تحت درمان قرار می دهد.

چگونه می توان از رشد توده های مدیاستن پیشگیری کرد؟

توده های مدیاستن قابل پیشگیری نیستند. اما در صورت تشخیص زود هنگام شانس موفقیت آمیز بودن درمان بالا می رود. اگر دچار تنگی نفس، سرفه یا علائم دیگری هستید که بیش از دو هفته طول کشیده حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.

چشم انداز افراد مبتلا به توده های مدیاستن چیست؟

پیش آگهی هر نوع از توده های مدیاستن بر اساس نوع توده، خوش خیم و یا بدخیم بودن آن ها و سلامت عمومی فرد متفاوت است.

سوالاتی که در صورت داشتن توده های مدیاستن باید از پزشک پرسید؟

• چه نوع توده مدیاستنی دارم؟
• آیا توده بدخیم است یا خوش خیم؟
• آیا توده نیاز به درمان دارد؟
• چه نوع درمانی را توصیه می کنید؟
• مزایا و خطرات گزینه های درمانی چیست؟
• از هر درمان چه نتایجی انتظار می رود؟
• آیا توده و درمان آن عوارضی در پی دارد؟

یادداشتی برای شما

توده های مختلفی می توانند در مدیاستن شما ایجاد شوند. برخی جدی هستند و نیاز به درمان فوری دارند و برخی ممکن است علائمی نداشته یا اصلاً نیاز به درمان نداشته باشند. پزشک متخصص نوع توده و جدی بودن آن را مشخص می کند. در اغلب موارد پزشکان توده های ایجاد کننده علائم را با روش های کم تهاجمی مانند جراحی قفسه سینه با کمک ویدیویی (VATS) حذف می کنند.