سوالات متداول در مورد مدیاستن (Mediastinum)


در این مقاله قصد داریم قبل از پرداختن مفصل به بیماری های ناحیه مدیاسن در ابتدا به معرفی فضای مدیاسن و اندام های قرار گرفته در آن، عملکرد و آناتومی و در نهایت معرفی مختصر بیماری ها و مشکلاتی که این ناحیه را درگیر می کند بپردازیم. در مقالات دیگر که در ادامه در سایت قرار خواهد گرفت بطور مفصل به بیماری های مدیاستن پرداخته خواهد شد.

مدیاستن چیست؟

مدیاستن فضایی در قفسه سینه است که شامل قلب و سایر ساختار ها است. مدیاستن یکی از سه بخش اصلی تشکیل دهنده حفره سینه است. دو بخش دیگر حفره پلور چپ (ریه چپ را در بر دارد) و حفره پلور راست (که ریه راست را در بر دارد) است. مدیاستن بخش میانی حفره سینه و فضای بین این دو حفره پلور است.

اندام های قرار گرفته در مدیاستن کدامند؟

  • مری: مری از میان مدیاستن عبور می کند و از گلو به معده می رسد.
  • قلب: قلب در وسط مدیاستن قرار داردو توسط یک کیسه محافظ به نام پریکارد احاطه شده است.
  • تیموس: تیموس از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می کند و قبل از بلوغ بیشترین فعالیت را دارد و در قسمت جلو و بالای مدیاستن قرار دارد.
  • نای: نای درست در مقابل مری قرار دارد و از پایین گردن به سمت قفسه سینه حرکت می کند و قبل از اینکه دو شاخه شود و به داخل هر یک از حفره های پلور حرکت کند از مدیاستن می گذرد.

کدام رگ های خونی در مدیاستن قرار می گیرند؟

  • ورید براکیوسفالیک چپ (Left brachiocephalic vein): این ورید کمک می‌کند خون از سمت چپ بالای بدن به قلب بازگردد و داخل ورید اجوف فوقانی تخلیه شود.
  • ورید اجوف فوقانی (Superior vena cava): این ورید خون را از قسمت فوقانی بدن به قلب می برد و مستقیماً به دهلیز راست (حفره بالای سمت راست قلب) تخلیه می شود.
  • تنه ریوی: این رگ خونی در دریچه ریوی به بطن راست قلب متصل می شود و پس از خروج از قلب، به شریان های ریوی راست و چپ تقسیم می شود. این عروق خون را به هر یک از ریه ها می فرستند تا اکسیژن دریافت کنند.
  • آئورت توراسیک: آئورت بزرگترین شریان بدن است و مسئول ارسال خون غنی از اکسیژن به تمام اندام ها و بافت ها است. آئورت توسط دریچه آئورت به بطن چپ قلب متصل می شود. آئورت از سینه و شکم عبور می کند و بخش قفسه سینه ای آئورت (آئورت سینه ای) در مدیاستن قرار دارد. 

علاوه بر رگ ها و اندام ها چه ساختارهای دیگری در مدیاسن قرار دارند؟

  • بافت های چربی و همبند
  • گره های لنفاوی
  • اعصاب
  • مجرای سینه ای
  • ستون فقرات سینه ای

مدیاستن در کجا قرار دارد؟

مدیاستن در وسط قفسه سینه بین ریه ها قرار دارد. مدیاستینوم در لاتین به معنای "میان راه" است و حدود آن به شرح زیر است:

  • مرز فوقانی آن پایه گردن است.
  • مرز تحتانی دیافراگم است. این عضله حفره سینه را از حفره شکمی جدا می کند.
  • مرز قدامی (جلویی) استخوان جناغ سینه قرار دارد.
  • حاشیه خلفی (پشتی) ستون فقرات فرد است.
  • مرزهای جانبی (در هر طرف) کیسه های پلور هستند که ریه چپ و راست را احاطه کرده اند. 

عملکرد مدیاستن چیست؟

مدیاستن چندین عملکرد مهم دارد، از جمله:

  • مدیاستن به عنوان خانه ای برای قلب بوده و رگ های خونی بزرگی در آن قرار دارند که مستقیماً به قلب متصل می شوند تا خون را به داخل یا خارج از قلب منتقل کنند.
  • بافت چربی و بافت همبند در مدیاستن باعث ایجاد بالشتکی برای محافظت ازتیموس، قلب و دیگر ساختار ها می شود. همچنین از آنجایی که مدیاستن در پشت جناغ سینه قرار دارد محافظت بیشتری از این ناحیه فراهم می کند.
  • مدیاستن گذرگاهی را برای ساختار هایی که بین گردن، قفسه سینه و شکم عبور کرده اند ایجاد می کند. 

مدیاستن از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

مدیاستن به چند قسمت تقسیم می شود. سیستم های طبقه بندی مختلفی برای سازماندهی این بخش ها وجود دارد. ایده اصلی این است که مدیاستن به سه یا چهار قسمت تقسیم می شود و نام آن ها به موقعیت آن ها در سینه اشاره دارد.

در مدل سنتی یا کلاسیک تقسیم بندی، مدیاستن به چهار قسمت تقسیم می‌شود:

  • مدیاستن فوقانی: قسمت بالایی که بالاتر از قلب قرار دارد.
  • مدیاستن قدامی: قسمت قدامی در جلوی قلب، بین قلب و جناغ سینه قرار دارد.
  • مدیاستن میانی: بخشی که شامل قلب است.
  • مدیاستن خلفی: قسمت پشت قلب را در بر می گیرد.

این تقسیم بندی بر اساس تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از قلب انجام شده است.

طبقه بندی سه محفظه ای ITMIG (International Thymic Malignancy Interest Group)

گروه بین المللی ITMIG بر اساس تصویربرداری مقطعی (سی تی اسکن) و نمای سه بعدی از قلب مدیاستن را به سه بخش تقسیم کرده اند.

  • بخش پیش عروقی

محفظه پیش عروقی در جلوی قلب، بین قلب و استخوان سینه قرار دارد. در این بخش، چربی، ورید براکیوسفالیک چپ، گره های لنفاوی و تیموس قرار دارد.

  • محفظه احشایی

محفظه احشایی قسمت میانی است که قلب را در خود جای داده است. 

مری (بخشی از آن)، قلب، گره های لنفاوی، تنه ریوی، ورید اجوف برتر، آئورت توراسیک، مجرای سینه ای و نای (بخشی از آن) در این بخش قرار گرفته اند.

  • بخش پاراورتبرال

بخش پاراورتبرال قسمتی است که در پشت قلب (بین قلب و ستون فقرات) قرار دارد. بافت های نرم پاراورتبرال و ستون فقرات سینه ای در این بخش قرار دارند.

ما در اینجا این نکته را یادآوری می کنیم که مدیاستن یک فضای سه بعدی (نه مسطح) است. ساختارهای داخل به روش خاصی چیده شده اند تا به عملکرد بدن کمک کنند. اما شرایط خاصی می تواند اندام ها و بافت های مدیاستن را تحت تاثیر قرار دهد و تعادل دقیق آن را به هم بریزد.

بیماری ها و مشکلاتی که ممکن است مدیاستن را درگیر کند کدامند؟

بیماری ها و شرایط مختلفی می توانند بر اندام ها و بافت های مدیاستن تأثیر بگذارند. برخی از بیماری ها مانند تومورهای اولیه یا کیست ها در مدیاستن شروع می شوند؛ گاهی یک بیماری (مانند سرطان) از جای دیگری در بدن شروع شده و به مدیاستن سرایت می کند همچنین عفونت هایی که کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد (سیستمیک) می توانند بر مدیاستن نیز تاثیر بگذارند. در ادامه به برخی از آن ها اشاره شده است:

  • دایسکش آئورت (Aortic dissection) یا پارگی لایه داخلی آئورت.
  • تامپوناد قلبی (Cardiac tamponade). در این بیماری فشارمایع اطراف قلب باعث کاهش ضربان قلب می شود.
  • سرطان مری.
  • گواتر.
  • بیماری قلبی.
  • لنفوم.
  • تومورهای مدیاستن.
  • مدیاستینیت (تورم یا عفونت).
  • میاستنی گراویس (یک بیماری خود ایمنی است).
  • آنوریسم آئورت توراسیک بیماری است که در آن یک ناحیه تضعیف شده ای در آئورت وجود دارد.

مدیاستن گشاد شده چیست؟

مدیاستن گشاد شده به این معنی است که مدیاستن حداقل 8 سانتی متر عرض دارد. پزشک این علامت بالینی را با مشاهده مدیاستن از پشت به جلو در عکس رادیوگرافی مشاهده می کند.

مدیاستن گشاد شده می‌تواند دایسکشن آئورت، شکستگی دنده ها یا مهره ها، تامپوناد قلبی، تومور مدیاستن، مدیاستینیت و آنوریسم آئورت توراسیک را نشان دهد.

برای بررسی سلامت مدیاستن باید چه آزمایشاتی انجام شود؟

تست هایی که پزشک برای بررسی مدیاستن استفاده می کند عبارتند از:

  • تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه.
  • اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن.
  • اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).
  • مدیاستینوسکوپی
  • و سونوگرافی.

چگونه می توان به سالم نگهداشتن مدیاستن کمک کرد؟

یک سبک زندگی سالم می تواند به کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های منطقه مدیاستن کمک کند. پس توصیه می شود:

  • از استعمال دخانیات و تمام محصولات تنباکو خودداری کنید. 
  • از یک رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامت قلب استفاده کنید.
  • به طور منظم و با مشورت پزشک خود ورزش کنید.
  • مصرف الکل خود را محدود کنید.
  • دارو های خود را طبق دستور مصرف کنید.
  • چک آپ سالیانه انجام دهید.

یادداشتی برای شما

مدیاستن شما فضایی در قفسه سینه است که قلب و سایر ساختارهای مهم را نگه می دارد. این محفظه میانی در حفره سینه و بین ریه های شما قرار دارد.

مدیاستن به راحتی نادیده گرفته می شود چرا که اکثر مردم بر آنچه در درون آن است (مانند قلب) تمرکز می کنند. اما یادگیری آناتومی مدیاستن و اصطلاحاتی که دانشمندان استفاده می کنند مفید است، به خصوص اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به بیماری مرتبطی مبتلا شده باشید. اگر در مورد مدیاستن یا نقش آن در سلامتی خود سؤالی دارید با پزشک خود صحبت کنید.