تراشه و بیماری های آن (Tracheal Diseases)


نای یا تراشه (Trachea) بخشی از راه هوایی است که از حنجره به سمت پایین امتداد می یابد و سپس به دو راه هوایی مجزا (برونش یا نایژه چپ و راست) تقسیم می شود که هر کدام از آن ها به ریه ها منتهی می شوند. نایژه ها به لوله های کوچکتری به نام نایژک تقسیم می شود که به همراه نای (به عنوان تنه درخت) یک درخت وارونه (درخت تراکئوبرونشیال) را تشکیل می دهند. نای را می توان در جلوی گردن احساس کرد.

نای می تواند تحت تاثیر بیماری های بدخیم (سرطانی) و خوش خیم متعددی قرار گیرد.

در این مقاله بطور مختصر به بیماری های تراشه اشاره خواهد شد و در مقالات بعدی به هر کدام بطور مفصل پرداخته خواهد شد.

عملکرد نای چیست؟

وظیفه اصلی نای انتقال هوا به داخل و خارج ریه است. از آنجایی که این لوله سفت و انعطاف پذیر است، مسیری مطمئن برای ورود اکسیژن به بدن فراهم می کند.

اندازه نای چقدر است؟

در بیشتر افراد، نای حدود 4 اینچ (10 سانتی متر) طول دارد. عرض آن تقریباً یک اینچ (2.5 سانتی متر) است.

نای از چند قسمت تشکیل شده است؟

نای دو قسمت دارد بخشی از آن در گردن (Cervical trachea) و بخشی در قفسه سینه (Thoracic trachea) قرار دارد.

ساختار نای چیست؟

نای از 16 تا 20 حلقه غضروف تشکیل شده است. غضروف بافتی سفت و در عین حال انعطاف پذیر است که نوع اصلی بافت همبند بدن است.


بافت مرطوبی به نام مخاط هر حلقه از غضروف نای را می‌پوشاند. مخاط دارای سلول هایی به نام سلول های جام است. سلول های جام ماده ای چسبنده به نام موکوس تولید می کنند. وقتی تنفس می کنید، مخاط گرد و غبار یا سایر زباله های کوچک را به دام می اندازد تا از حرکت آن به ریه ها جلوگیری کند.

در لایه داخلی نای، ساختار های کوچک مو مانندی به نام مژک وجود دارد. مژک ها با ریتم حرکت می کنند تا مخاط را از نای بیرون برانند تا آن را بیرون بیاورید یا آن را ببلعید.

بین هر حلقه غضروفی در نای، ماهیچه ای به نام تراکئالیس (Trachealis) وجود دارد. وقتی فرد مخاط را از طریق سرفه دفع می کند، عضله نای منقبض می شود تا به او کمک کند هوا را با قدرت بیشتری دفع کند.

چه بیماری ها و اختلالاتی روی نای تأثیر می گذارد؟

بیماری ها و اختلالات متعدد خوش خیم و بدخیم می تواند بر نای تأثیر بگذارد، از جمله:

تومورهای نای و نایژه (Cancerous Tracheal and Bronchial Tumors) که نادر هستند و اکثریت قریب به اتفاق آن ها در بزرگسالان، بدخیم بوده اما تعداد کمی خوش خیم هستند.

فیستول تراکئوازوفاژیال (Tracheoesophageal fistula): در این وضعیت در یک یا چند مکان بین مری و نای مجرای غیر طبیعی وجود دارد و باعث می شود غذایی که خورده می شود به نای راه پیدا کند.

تراکئومالاسی (Tracheomalacia) اکتسابی و مادر زادی: دیواره های نای به خودی خود و بطور غیر طبیعی فرو می ریزند و روی هم می خوابند. این مشکل بیشتر در کودکان رخ می دهد.

تنگی نای (Tracheal stenosis): که شامل تنگی ساب گلوت می‌شود، باریک شدن یا انقباض نای است که تنفس را محدود می کند.


تراکئوبرونکومالاسی (Tracheobronchomalacia) زمانی رخ می دهد که مجاری هوایی در حین تنفس یا سرفه فرو بریزد. تراکئومالاسی وقتی به برونش ها می رسد تراکئوبرونکومالاسی رخ می دهد. 

تراکئیت (Tracheitis): التهاب در نای، اغلب به دلیل سرماخوردگی یا عفونت دیگری که باعث سرفه می شود.

چگونه می توان نای خود را سالم نگه داشت؟

برای سالم نگه داشتن نای، ریه ها و کل سیستم تنفسی باید:

  • وزن مناسبی را متناسب با نوع بدن، سن و جنس داشته و آن را حفظ کرد.
  • از مصرف سیگار و مواد مخدر خودداری شود.
  • باید فیلتر های هوای خانه بطور مرتب تعویض شده و خانه تمیز باشد.
  • برای تقویت ریه ها و قلب باید بطور مرتب ورزش و فعالیت بدنی انجام شود.
  • قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا محدود شود.
  • و اگر افراد اغلب در اطراف آلرژن ها، گرد و غبار یا بخارات شیمیایی قرار دارند، از وسایل محافظ مانند ماسک صورت استفاده کنند.

افراد چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند؟

افراد در صورت مشاهده علایم زیر باید حتماً به پزشک خود مراجعه کنند:

  • انقباض قفسه سینه، زمانی که به نظر می رسد قفسه سینه با هر نفس فرو می رود.
  • رنگ خاکستری، آبی یا کم رنگ داخل یا اطراف دهان
  • خرخر کردن
  • افزایش تنفس بدون هیچ دلیل مشخص
  • گشاد شدن و پرش لبه های بینی
  • عرق کردن بدون افزایش دمای بدن
  • خس خس (صدای سوت محکم در حین تنفس)