تراکئومالاسی (Tracheomalacia)

تراکئومالاسی چیست؟

تراکئومالاسی زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف نای ضعیف و سست باشد. در نتیجه، دیواره های نای فرو می ریزد یا می افتد و منجر به طیف وسیعی از مشکلات تنفسیاز جمله سرفه های مکرر، تنفس پر سرو صدا و عفونت های تنفسی طولانی مدت می شود. این بیماری در درجه اول در نوزادان شایع است. در این وضعیت غضروف نای آن ها به درستی رشد نکرده است. بزرگسالان در موارد نادر دچار تراکئومالاسی اکتسابی می شوند.

انواع تراکئومالاسی کدامند؟

دو نوع تراکئومالاسی وجود دارد:

تراکئومالاسی مادرزادی (Congenital tracheomalacia): در این نوع، نای نوزاد در طول رشد جنین به درستی شکل نمی گیرد و کودک با تراکئومالاسی مادرزادی متولد می شود.

تراکئومالاسی اکتسابی (Acquired tracheomalacia): اگرچه بسیار نادر است اما تراکئومالاسی اکتسابی می تواند در هر سنی رخ دهد و زمانی اتفاق می‌افتد که نای شروع به در هم شکستن می‌کند یا در نتیجه آسیب، جراحی یا لوله گذاری طولانی مدت (تنفس مکانیکی) آسیب می بیند.

تراکئومالاسی چقدر شایع است؟

تراکئومالاسی مادرزادی تا حدودی نادر است. با این حال، شایع ترین نقص مادرزادی تاثیر گذار بر نای است. تقریباً از هر 2100 کودک یک نفر با این عارضه متولد می شود.

تراکئومالاسی اکتسابی (که می تواند در هر سنی رخ دهد) نیز بسیار نادر است.

علائم تراکئومالاسی چیست؟

علائم شایع تراکئومالاسی عبارتند از:

  • تنفس با صدای بلند و پر سر و صدا (استریدور) که ممکن است با قرارگیری در وضعیت های خاص خواب بهبود یابد.
  • سرفه های مکرر و مزمن.
  • خس خس سینه.
  • مشکلات تنفسی که هنگام تغذیه، گریه یا سرفه بدتر می شوند.
  • عفونت های مکرر راه هوایی مانند ذات الریه یا برونشیت.
  • تنگی نفس.
  • مشکل در بلع (دیسفاژی).

علائم تراکئومالاسی شدید تر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • توقف موقت در تنفس (به ویژه هنگام گریه کردن).
  • خفگی در حین تغذیه
  • سیانوز (آبی شدن پوست به دلیل کمبود اکسیژن)

علت تراکئومالاسی مادرزادی چیست؟

تراکئومالاسی مادرزادی زمانی اتفاق می افتد که غضروف نای کودک به درستی رشد نکند. 

تراکئومالاسی اکتسابی اغلب در بزرگسالان و ممکن است در نتیجه موارد زیر رخ دهد:

  • آسیب ناشی از جراحی یا سایر اقدامات پزشکی.
  • تراکئوستومی یا استفاده طولانی مدت از لوله تنفسی.
  • عفونت های مزمن دستگاه تنفسی فوقانی مانند برونشیت.
  • رفلاکس اسید مزمن(GERD)
  • آمفیزم (یک بیماری ریوی که در نتیجه آسیب به دیواره آلوئول ها در ریه ایجاد می شود.)
  • پلی کندریت (التهاب غضروف در نای).

تراکئومالاسی چگونه تشخیص داده می شود؟

در ابتدا پزشک معاینات اولیه را انجام داده و سوالاتی در مورد علایم می پرسد. در صورتی که به تراکئومالاسی مشکوک باشد لارنگوسکوپی را در کلینیک انجام می دهد. البته ممکن است برای تایید این تشخیص برونکوسکوپی تحت بیهوشی عمومی ضروری باشد. 

سایر اقدامات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه.
  • سی تی اسکن 
  • ام آر آی
  • بلع باریم (ازوفاگرام).
  • فلوروسکوپی راه هوایی
  • تست های عملکرد ریه

تراکئومالاسی چطور درمان می شود؟

بر اساس نوع و شدت بیماری، درمان تراکئومالاسی متفاوت است:

در بسیاری از موارد، نوزادانی که با تراکئومالاسی متولد می شوند، با گذشت زمان بهبود می یابند (معمولاً تا 24 ماهگی). برای مدیریت تراکئومالاسی نوزاد، پزشک توصیه های زیر را خواهد داشت:

  • مرطوب نگهداشتن محیط اطراف کودک
  • استفاده از دارویی برای کاهش مخاط در نای کودک
  • فیزیوتراپی قفسه سینه
  • فشار مثبت مداوم راه هوایی (دستگاه سی پپ). در این روش هوا از طریق بینی با فشار ثابت به داخل ریه ها وارد می شود 


جراحی معمولاً به ندرت ضرورت پیدا می کند اما اگر کودک دچار تراکئومالاسی شدید باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

بزرگسالان مبتلا به تراکئومالاسی اغلب می توانند علائم خود را با فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) مدیریت کنند. 

در بیشتر مواقع جراحی لازم نیست. اما اگر تراکئومالاسی شدید باشد، جراح می تواند با برداشتن بخش صدمه دیده نای، تراکئوپلاستی (برای پشتیبانی از نای از یک شبکه مشبک یا بافت اطراف استفاده می شود)، استنت گذاری نای و نایژه (استنت نای را باز نگه می دارد) و یا تراکئوستومی (با ایجاد برش در نای، لوله ای برای تنفس به نای اضافه می شود) درمان را انجام دهد.

در مقالات دیگری در همین سایت به طور مفصل به روش های مختلف درمانی پرداخته خواهد شد.

چگونه می توان خطر تراکئومالاسی را کاهش داد؟

افراد یا با تراکئومالاسی به دنیا می آیند یا به دنبال اقدامات پزشکی خاص، عفونت ها یا جراحات به آن مبتلا می شوند. در نتیجه، هیچ کاری نمی توان برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری انجام داد. اما می توان با کمک پزشک تراکئومالاسی را با موفقیت مدیریت کرد.

چشم انداز افراد مبتلا به تراکئومالاسی چیست؟

تراکئومالاسی قابل درمان است و اکثر مردم بعد از درمان به زندگی سالم و بدون عارضه ادامه می دهند. البته درمان همیشه ضروری نیست چرا که تراکئومالاسی مادرزادی معمولاً در 24 ماه اول زندگی خود به خود بهبود می یابد. البته در برخی موارد به درمان های دیگر یا جراحی نیاز است.

افراد مبتلا به تراکئومالاسی (مادرزادی و اکتسابی) در صورت ابتلا به عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی نیاز به نظارت دقیق دارند. حتی سرماخوردگی های جزئی نیز می تواند مشکلات جدی برای افراد مبتلا به تراکئومالاسی ایجاد کند. در این صورت پزشک برای مدیریت علایم مصرف دارو ها و اقداماتی را توصیه می کند.