مری بارت (Barrett's Esophagus)



مری بارت زمانی اتفاق می‌افتد که پوشش مری به طور غیر طبیعی بهبود می یابد و سلول های پوششی مری که شبیه پوست هستند به سلول هایی شبیه سلول های روده تبدیل می شوند. از این رو، ظاهر پوشش مری (رنگ صورتی در مقایسه با رنگ سفید معمولی) پزشکان را به وجود مری بارت مشکوک می کند و با بررسی میکروسکوپی سلول ها تأیید می شود. در ایالات متحده این بیماری به عنوان متاپلازی روده تعریف می شود.

مری بارت یکی از عوارض بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) است. GERD وضعیتی است که در آن محتویات معده، از جمله اسید، به مری برگشت می‌کند.

چه کسانی به مری بارت مبتلا می شوند؟

بیماری رفلاکس معده به مری شایع ترین بیماری مزمن دستگاه گوارش است. حدود 5 درصد از بیماران مبتلا به GERD مزمن یا التهاب مری دچار مری بارت می شوند. این وضعیت در مردان بیشتر از زنان شایع است. میانگین سنی در هنگام تشخیص این افراد 55 سال است.

علائم مری بارت چیست؟

مری بارت خود علائمی ایجاد نمی کند و ممکن است با عوارض مرتبط با GERD همراه باشد. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر برای بیش از دو هفته بیمار باید به متخصص گوارش مراجعه کند:

  • سوزش سردل
  • سوء هاضمه
  • وجود خون در استفراغ یا مدفوع
  • مشکل در بلع غذا های جامد
  • برگشت مایع اسیدی یا تلخ در طول شب به قفسه سینه یا دهان 

مری بارت چطور تشخیص داده می شود؟

تشخیص مری بارت با یک معاینه فیزیکی جامع شروع می شود که طی آن علائم و سابقه پزشکی بیمار پرسیده می شود. سایر روش های تشخیصی عبارتند از:

  • آندوسکوپی فوقانی
  • کروماندوسکوپی

آندوسکوپی فوقانی

متخصص گوارش به احتمال زیاد برای کمک به تشخیص مری بارت آندوسکوپی فوقانی همراه با بیوپسی انجام می دهد. در طی این روش، پوشش مری از نظر ناهنجاری بررسی می شود. اغلب برای تجزیه و تحلیل بافت در طول آندوسکوپی از اندومیکروسکوپ (endomicroscope) استفاده می شود و از انجام بیوپسی تهاجمی تر جلوگیری می کند.

آندوسکوپی فوقانی به پزشک اجازه می دهد تا پوشش مری، معده و اولین قسمت روده کوچک به نام دوازدهه را بررسی کند. آندوسکوپی دستگاه گوارش، پوشش مخاطی دستگاه گوارش فوقانی را بررسی می کند. آندوسکوپی و بیوپسی دو بخش از یک روش هستند:

  • آندوسکوپی به استفاده از یک لوله منعطف و دارای نور به نام آندوسکوپ با یک دوربین در نوک آن اشاره دارد. آندوسکوپ از طریق دهان وارد معده می شود. دوربین به پزشک کمک می کند تا داخل بدن را ببیند.
  • بیوپسی به این معنی است که یک نمونه بافت کوچک برداشته شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه آسیب شناسی فرستاده می شود.

آندوسکوپی فوقانی چطور انجام می شود؟

  • برای کم کردن یا از بین بردن عق زدن در حین انجام آندوسکوپی، برای بیمار از یک داروی بی حس کننده استفاده می شود. البته ممکن است یک داروی مسکن و آرام بخش نیز دریافت کند.
  • بیمار به پهلوی چپ خود دراز می کشد که به آن حالت جانبی چپ می گویند.
  • پزشک آندوسکوپ را از طریق دهان و حلق وارد مری می کند.
  • آندوسکوپ تصویری از مری، معده و دوازدهه را به یک مانیتور ارسال می کند که به پزشک کمک می کند آندوسکوپ را از طریق مری هدایت کند.
  • پزشک پنس آندوسکوپی (فورسپس بیوپسی) را در آندوسکوپ وارد می کند تا نمونه های بافتی را به دست آورد.

کروماندوسکوپی چطور انجام می شود؟

پزشکان ممکن است در طی انجام آندوسکوپی فوقانی از کروماندوسکوپی (chromoendoscopy) نیز استفاده کنند. کروماندوسکوپی روشی است که از رنگ آمیزی برای شناسایی نواحی غیر طبیعی که ممکن است بدخیم (سرطانی) باشند، استفاده می کند.

در این روش در حین آندوسکوپی با استفاده از مایعی به نام محلول لوگول لکه هایی روی مری ایجاد می شود. رنگ فقط سلول های طبیعی را لکه دار می کند. نواحی رنگ نگرفته ممکن است بدخیم باشند و به راحتی دیده می شوند. سپس نمونه بافت از آن ناحیه برداشته شده و برای بیوپسی فرستاده می شود.

مری بارت چطور درمان می شود؟

مری بارت یکی از عوارض GERD است، بنابر این ممکن است درمان آن ها مشابه باشد. هدف درمان فرسایش پوشش مری و جلوگیری از گسترش بیماری است. پزشکان ممکن است از نظارت آندوسکوپی برای مراقبت از پیشرفت بیماری استفاده کنند چرا که خطر سرطانی شدن مری بارت وجود دارد، بنابراین ممکن است وضعیت فرد نیاز به نظارت مکرر داشته باشد. اگر سلول های پیش سرطانی (دیسپلازی) در مری بارت تشخیص داده شده باشد، درمان آندوسکوپی توصیه می‌شود و برای جلوگیری از پیشرفت سرطان بی خطر و مؤثر است.

استفاده از کرایوآبلیشن (Cryoablation)، یک درمان انقلابی جدید برای مری بارت است. کرایوآبلیشن شامل منجمد کردن سلول های مری بارت برای آسیب رساندن هدفمند به آن ها و تحریک بازسازی بافت طبیعی است. سایر درمان های آندوسکوپی مری بارت از جمله برداشتن مخاط به صورت آندوسکوپی، فرسایش بسامد رادیویی (radiofrequency ablation)، انعقاد با پلاسمای آرگون (لیزر غیر تماسی) و درمان فتودینامیک است. 

درمان شامل موارد زیر است: 

  • تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی
  • دارو
  • عمل جراحی
  • درمان آندوسکوپی
  • درمان کرایوآبلیشن
  • نظارت آندوسکوپی

تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی

تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی اولین قدم در درمان مری بارت است. برخی غذا ها رفلاکس را بدتر می کنند. توصیه هایی برای کمک به کاهش علائم عبارتند از:

  • خودداری از خوردن غذا هایی که سطح اسید معده را افزایش می دهند، از جمله نوشیدنی های کافئین دار
  • پرهیز از مصرف غذا هایی که فشار را در قسمت تحتانی مری کاهش می دهند، مانند غذا های چرب، الکل و نعناع فلفلی
  • اجتناب از غذا هایی که بر پریستالسیس (حرکات ماهیچه ای در دستگاه گوارش) تأثیر می گذارد، مانند قهوه، الکل و مایعات اسیدی
  • اجتناب از مصرف غذا هایی که تخلیه معده را کند می کنند، از جمله غذا های چرب
  • اجتناب از خوردن وعده های غذایی حجیم 
  • ترک سیگار
  • دراز نکشیدن بعد از غذا
  • بالا بردن سر
  • کاهش وزن (در صورت اضافه وزن)

دارو

اگر تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی موثر نباشد، ممکن است دارو هایی تجویز شوند. دو دسته دارو برای رفلاکس وجود دارد. یکی سطح اسید معده را کاهش می دهد و دیگری سطح تحرک (حرکت) در دستگاه گوارش فوقانی را افزایش می دهد.

آنتی اسید ها

آنتی اسید های بدون نسخه برای علائم متناوب و نسبتاً نادر رفلاکس بهترین گزینه هستند. در صورت مصرف مکرر، آنتی اسید ها ممکن است مشکل را بدتر کنند. آن ها به سرعت معده را ترک می کنند و در نتیجه معده در واقع تولید اسید را افزایش می دهد.

مسدود کننده ها

مسدود کننده های H2 دارو هایی هستند که به کاهش ترشح اسید کمک می کنند. مسدود کننده های H2 فرسایش مری را در حدود 50 درصد بیماران بهبود می بخشند.

مهارکننده های پمپ پروتون

مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs) دارو هایی هستند که سه مسیر اصلی تولید اسید را مسدود می کنند. PPI ها تولید اسید را بسیار موثرتر از مسدود کننده های H2 سرکوب می کنند. آن ها موثرترین دارو برای التیام ازوفاژیت فرسایشی و کنترل طولانی مدت علائم GERD هستند.

عوامل پروکینتیک

عوامل پروکینتیک دارو هایی هستند که فعالیت ماهیچه صاف دستگاه گوارش را افزایش می دهند. این دارو ها تا حدودی موثرتر از PPIها هستند. این ها ممکن است همراه با یک داروی سرکوب کننده اسید تجویز شوند.

عمل جراحی

اگر با تغییر شیوه زندگی یا درمان دارویی بیمار از علائم خود خلاص نشد، ممکن است کاندیدای جراحی باشد. برخی از بیماران رویکرد جراحی را به عنوان جایگزینی برای مصرف دارو ها در طول عمر ترجیح می دهند. هدف از جراحی برای بیماری ریفلاکس، تقویت سد ضد رفلاکس است.

در طی روشی به نام فوندوپلیکاسیون نیسن (Nissen fundoplication)، جراح قسمت بالایی معده را در اطراف قسمت تحتانی مری می پیچد. این کار عملکرد مانع ضد رفلاکس را افزایش می دهد و می تواند تسکین دائمی برای رفلاکس ایجاد کند. این جراحی ممکن است به روش لاپاراسکوپی انجام شود که کمتر تهاجمی است و بهبودی سریع تری دارد.

درمان کرایوآبلیشن

کرایوآبلیشن درمانی موثر برای مری بارت است. درمان ابلیشن ممکن است باعث پسرفت مری بارت شود. همچنین دارو هایی برای سرکوب اسید معده تجویز می شود. سپس، در طول آندوسکوپی، آسیب حرارتی به پوشش مخاطی غیر طبیعی وارد می شود.

نظارت آندوسکوپی

گاهی اوقات نظارت آندوسکوپی توصیه می شود. این بدان معنی است که بیمار تحت معاینات آندوسکوپی دوره ای قرار می گیرد تا بررسی شود که آیا این بیماری به سرطان تبدیل شده است یا خیر. پزشک به دنبال درجات فزاینده دیسپلازی، رشد غیرطبیعی سلول ها، است و ممکن است برای بررسی بافت سرطانی، از ناحیه نمونه برداری انجام دهد.

تعداد ارزیابی ها به شدت دیسپلازی بستگی دارد:

  • بیماران مبتلا به بارت که دیسپلازی ندارند ممکن است هر یک تا دو سال یکبار مورد ارزیابی قرار گیرند.
  • بیماران مبتلا به دیسپلازی درجه پایین ممکن است هر سه تا شش ماه یکبار نیاز به آندوسکوپی داشته باشند.
  • بیماران مبتلا به دیسپلازی درجه بالا ممکن است به دلیل افزایش خطر ابتلا به سرطان نیاز به ازوفاژکتومی (برداشتن مری) داشته باشند.