همانژیوم کبدی
همانژیوم کبدی نوعی تومور خوش خیم و غیرسرطانی کبدی است که از تجمع رگ های خونی در هم پیچیده و بد شکل بوجود می آید. این تومور ها می توانند در سایر اندام های بدن از جمله مغز نیز بوجود بیایند و باعث بروز مشکلاتی شوند، اما عوارض آن ها در کبد به ندرت قابل توجه است. همانژیوم ها قابلیت تبدیل شدن به سرطان را ندارند و فقط زمانیکه اندازه تومور به میزان قابل توجهی بزرگ شود علائمشان بروز میکند.
همانژیوم در کبد به چه معناست؟
هنوز به طور دقیق علت ایجاد همانژیوم کبدی مشخص نشده است اما برخی از دانشمندان معتقدند که همانژیوم کبدی ممکن است ناشی از یک نقص مادرزادی باشد. اگر شخصی به این عارضه مبتلا شود، میتوان آن را به عنوان یک ناهنجاری تلقی کرد اما این ناهنجاری نشان دهنده وجود مشکل در کبد نیست و به طور کلی تاثیری بر عملکرد طبیعی کبد ندارد. به طور کلی بیشتر مردم تنها به یک همانژیوم کبدی مبتلا میشوند. معمولا این تومور پخش نمیشود و به ندرت اندازه آن افزایش مییابد، بنابراین میتوان بدون هیچ نگرانی خاصی به زندگی روزمره ادامه داد.
آیا باید نگران همانژیوم کبدی بود؟
به طور کلی جای نگرانی جهت وجود این ضایعه کبدی در بزرگسالان و کودکان نیست. جالب است بدانید که تنها حدود 10 درصد از این تومور ها به طور قابل توجهی رشد میکنند، در واقع برای اینکه احساس شود این تومور بر معده یا عروق فشار میآورد، باید به اندازه ای بزرگ شود که این احساس را ایجاد کند. در چنین شرایطی معمولا پزشکان وضعیت بیمار را به دقت زیر نظر دارند تا قبل از بروز هرگونه مشکل، اقدامات لازم را انجام دهند. اما باید توجه داشت که همانژیوم کبدی نوزادی (IHH)، نوع متفاوتی از همانژیوم است که تا حدودی روند و عوارض خاص خود را دارد.
میزان شایع بودن همانژیوم کبد چقدر است؟
همانژیوم های کبدی به عنوان شایع ترین نوع ضایعات خوش خیم کبدی بوده و تقریباً در 5% از جمعیت دیده می شوند. این تومور ها بیشتر در میانسالی بروز میکنند، به طوری که حدود70% از موارد مبتلایان در این گروه سنی قرار دارند. همچنین این ضایعات در افرادی که در بدو تولد دختر هستند با فراوانی 80% مشاهده می شوند. نکته جالب در مورد همانژیوم های کبدی این است که اگر این تومور ها در دوران نوزادی ظاهر شوند، به تدریج کوچک شده و در دوران بزرگسالی به طور کامل ناپدید می شوند. این ویژگی نشان دهنده‌ی غیرتهاجمی و خوش خیم بودن این ضایعات است و به طور کلی نگرانی خاصی برای بیماران ایجاد نمیکند.
علائم همانژیوم کبدی چیست؟
بیشتر همانژیوم های کبدی به طور طبیعی کوچک و بی علامت هستند و هیچ نشانه ای از خود بروز نمی دهند. اندازه متوسط این تومور ها حدود 3 سانتی متر است با این حال تومور هایی وجود دارند که رشد می کنند و اندازه آن ها به 10 سانتی متر یا بیشتر می رسد که به عنوان همانژیوم غول پیکر شناخته می شوند؛ این نوع تومور ممکن است به دلیل فشاری که به معده وارد می کند دارای علائمی باشد؛ شایع ترین علائم عبارتند از:
- درد در قسمت بالای راست شکم
- نفخ و ورم شکم
- احساس پر بودن معده و کاهش اشتها
- حالت تهوع
همانژیوم کبدی چه عوارض دیگری می تواند ایجاد کند؟
تومور همانژیوم می تواند عوارض نادری را به همراه داشته باشد که برخی از این عوارض عبارتند از:
- فشرده شدن عروق خونی یا مجاری صفراوی که می تواند منجر به ورم، لخته شدن خون و یا یرقان شود.
- خونریزی عروق خونی ناهنجار و بدشکل به درون حفره شکمی
- تغییرات درون تومور مانند لخته شدن خون، بافت اسکار یا رسوبات کلسیم
- در موارد نادر، یک فشار غیرطبیعی یا وارد شدن ضربه مستقیم به کبد می تواند باعث پارگی تومور و خونریزی داخلی شود که این اتفاق یک وضعیت اورژانسی پزشکی تلقی می شود.
همانژیوم کبدی چگونه به نظر می رسد؟
با چشم غیرمسلح، این ضایعات به صورت نواحی صاف و با مرز های مشخصی دیده می شوند و رنگ آن ها تیره، قرمز و آبی است؛ همچنین ممکن است دور این نواحی را یک لایه نازک از بافت احاطه کرده باشد.
در زیر میکروسکوپ این ضایعات از فضا های عروقی غار شکل پر از خون تشکیل شده اند، به همین خاطر به این نوع ضایعات گاهی همانژیوم غاردار گفته میشود.
علت بوجود آمدن همانژیوم کبد چیست؟
علت ظهور همانژیوم کبدی به طور قطعی مشخص نیست، اما ممکن است مادرزادی یا ژنتیکی باشند. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد بین همانژیوم های کبد و هورمون استروژن ارتباطی هست. این عارضه در دختران شایع تر است و در زمان هایی که سطح استروژن بدن بالا می رود، مانند دوران بلوغ و بارداری، سریع تر رشد میکند.
آیا ارتباطی بین همانژیوم کبد و الکل وجود دارد؟
مصرف الکل خطری برای همانژیوم کبدی ندارد و بیشتر با تومور های بدخیم کبدی مرتبط است. همچنین الکل مشکلاتی برای کبد ایجاد میکند، اما موجب بروز همانژیوم نمی شود.
همانژیوم کبد چگونه تشخیص داده می شود؟
بسیاری از این ضایعات به دلیل عدم بروز علائم خاص، به طور تصادفی حین انجام تصویربرداری به دلایل دیگر شناسایی میشوند. روش های تصویربرداری که برای شناسایی همانژیوم کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
- سونوگرافی با کنتراست: که در آن امواج صوتی با فرکانس بالا از بافت های بدن عبور کرده و پژواک های آن ثبت و به تصاویر تبدیل میشود.
- توموگرافی کامپیوتری(CT): که با بهره گیری از اشعه ایکس و کامپیوتر، تصاویر مقطعی از بدن تولید میکند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI): که با استفاده از یک میدان مغناطیسی، امواج رادیویی و کامپیوتر، تصاویری ایجاد می کند.
- کنتراست اشعه ایکس: برای مشاهده عروق خونی در بدن.
- اسکن هستهای کبد: که از یک ماده ردیابی رادیواکتیو به نام تکنتیوم برای ایجاد تصویری از همانژیوم استفاده میکند.
نحوه تشخیص همانژیوم از سرطان کبدی چگونه است؟
در بیشتر موارد، تصویربرداری ها برای شناسایی این دو نوع ناهنجاری کافی به نظر می رسند. با این حال، اگر همانژیوم ویژگی های معمولی را نداشته باشد، ممکن است نیاز به انجام آزمایش های دیگری برای تمایز آن از سرطان کبد وجود داشته باشد. به طور مثال، تومور سرطانی کبد (کارسینوم کبدی) به طور معمول در طول زمان تغییراتی در ظاهر خود نشان می دهد، در حالیکه همانژیوم معمولا ثابت و پایدار باقی می ماند. همچنین، سرطان متاستاتیک که از نواحی دیگر به کبد منتقل می شود، معمولا در نقاط دیگر بدن نیز قابل مشاهده است.
آیا همانژیوم کبدی باید برداشته شود؟
خیر؛ تنها در صورتیکه همانژیوم مشکل ساز شود یا در حال رشد و بزرگ شدن باشد، پزشک ممکن است اقداماتی مانند آمبولیزاسیون شریانی را برای قطع جریان خون به آن انجام دهد تا بتواند رشدش را کاهش دهد و یا حتی متوقف سازد. اگر این روش ها نتیجه بخش نباشند و علائم یا عوارضی بوجود بیاید، ممکن است برای برداشتن تومور نیاز به جراحی باشد.
همانژیوم کبد معمولا چگونه درمان میشود؟
معمولا پزشک تومور را تحت مراقبت قرار میدهد و ممکن است سالی یک یا دو بار اسکن انجام دهد. بیشتر همانژیوم ها هرگز تغییر نکرده و یا به آرامی (حدود 2 میلی‌متر در سال) رشد می کنند.
عوارض همانژیوم کبد در دوران بارداری چیست؟
در دوران بارداری، افزایش سطح استروژن ممکن است باعث رشد سریع تر همانژیوم شود، هرچند به احتمال زیاد در طول نه ماه بارداری اندازه آن تغییرات زیادی نخواهد داشت؛ با این حال ممکن است پزشک به دلیل اندازه فعلی آن، درمان پیشگیرانه را توصیه کند تا از رشد بیشتر تومور جلوگیری کند. همانژیوم های بزرگ تر هنگام زایمان در کنار فشار شدید، می توانند خطر پارگی را افزایش دهند.
آیا همانژیوم کبد قابل پیشگیری است؟
علت بروز همانژیوم های کبدی مشخص نیست و پیشگیری از آن ها دشوار است، اما استروژن بالا ممکن است در ابتلا به آن نقش داشته باشد. قطع یا اجتناب از درمان های هورمونی می توان به کاهش رشد یا پیشرفت آن ها کمک کند.
پیش آگهی همانژیوم کبدی چیست؟
پیش آگهی برای همانژیوم های کبدی خوب است، زیرا اکثر آن ها مشکلی ایجاد نمی‌کنند و در صورت بروز مشکل، یک راه حل ساده برای درمان، جراحی است.
آیا رژیم غذایی بر همانژیوم کبد تاثیر میگذارد؟
پاسخ این سوال منفی است. اما رژیم غذایی سالم بر سلامت کبد تأثیر دارد. کاهش قند و چربی در رژیم غذایی می تواند به کاهش استرس و ذخیره چربی در کبد کمک کند.
چه زمانی باید برای همانژیوم خود به دنبال مراقبت های پزشکی بود؟
در صورت بروز هرگونه علائم ناراحت کننده مانند درد یا مشکلات گوارشی، به پزشک مراجعه کنید. معمولا ممکن است این علائم به همانژیوم کبد مربوط نباشد، اما پزشک می تواند علت آن ها را تشخیص دهد.
دیدگاه خود را بنویسید