جراحی ریه: لوبکتومی
گاهی وقتها برای درمان مشکلات و بیماریهای ریه، نیاز به عمل جراحی برداشتن بافتهای آسیب دیده هست. یکی از متداولترین جراحی های ریه، لوبکتومی است. در اینجا با لوبکتومی بیشتر آشنا میشوید.
شکل- در تصویر بالا سمت راست لوبکتومی، سمت چپ جراحی گوه ای و پایین تکه برداری یا سگمنتکتومی نشان داده شده است. جراحی برش گوه ای و سگمنتکتومی کم تهاجمی تر هستند ولی تنها برای سرطانهای بسیار کوچک مرحله یک و برای بیمارانی که مشکلات پزشکی دیگری دارند انجام میشوند.
لوبکتومی ریه چیست؟
لوبکتومی ریه عمل جراحی است که در آن یکی از لوب های ریه برداشته میشود. ریه از بخشهایی به نام لوب ساخته شده است. ریه راست سه لوب و ریه سمت چپ دو لوب دارد. لوبکتومی ممکن است زمانی پیش گرفته شود که مشکل تنها در یک بخش از ریه دیده شده است. این لوب برداشته میشود و بافتهای سالم ریه سر جای خود می مانند تا کار خود را انجام بدهند.
بیشتر وقتها لوبکتومی با جراحی به نام توراکوتومی انجام میشود که در آن سینه برش خورده و باز میشود.
در بیشتر موارد در لوبکتومی، برش در سطح لوب هدف زده میشود. برش بیشتر وقتها در جلوی سینه در زیر نوک سینه زده شده و تا پشت در زیر کتف میرسد تا جراح از میان دنده ها، به حفره سینه دسترسی خوبی داشته و لوب را بردارد.
گاهی وقتها از جراحی توراکوسکوپی به کمک ویدئو استفاده میشود که در آن با کمک تصویر، لوب برداشته میشود. این عمل کم تهاجمی تر است چون به جای یک برش بزرگ، سه تا چهار برش کوچک زده میشود و ابزارهای جراحی از راه سوراخها به درون سینه فرستاده میشوند. یکی از این ابزارها، توراکوسکوپ است که یک لوله یا شلنگ بلند دارد که در سر آن چراع و دوربین کوچکی جای گرفته است و تصاویر را به نمایشگر کامپیوتر میفرستد.
چه کسانی به لوبکتومی نیاز دارند؟
لوبکتومی زمانی انجام میشود که مشکل ریه تنها محدود به یک لوب باشد و با برداشتن آن، درمان انجام شود. برداشتن لوب ریه میتواند به دلیل بیماری مانند سرطان باشد که به بخشهای دیگر نرسیده است یا بیماریهایی مانند سل.
در موارد زیر لوبکتومی ممکن است انجام شود:
- سل: عفونت باکتری است که ریه ها را درگیر میکند.
- آبسه ریه: انباشته شدن چرک در ریه است که با آنتی بیوتیک اگر بهبود نیابد نیاز به جراحی دارد.
- امفیزم: این بیماری مزمن با پاره شدن فیبرهای کشسان یا کیسه های هوایی درون شش ها رخ میدهد و سختی تنفس را به دنبال دارد.
- تومور خوش خیم: توده ای که سرطانی نیست ولی چون به رگهای خونی بزرگ فشار می آورد و کار اکسیژن رسانی را سخت میکند باید برداشته شود.
- سرطان ریه: هنگامی که سرطان یک لوب ریه را درگیر کرده باشد ممکن است لوبکتومی در پیش گرفته شود.
- عفونت قارچی: قارچها ممکن است در بدن رشد کرده و عفونت در پی داشته باشند.
عوارض و خطرات لوبکتومی چیست؟
همه جراحی ها خطراتی میتوانند در پی داشته باشند هرچند احتمال آن کم است. عوارضی که ممکن است در لوبکتومی رخ دهد اینها هستند:
- عفونت
- هوا در فضای میان پوشش ریه (فضای پلورال) که میتواند کلاپس ریه را به دنبال داشته باشد.
- خونریزی
- درست شدن گذرگاهی میان راه هوا (نایژه) و فضای پلورال که باعث نشت هوا یا مایع به سینه میشود (فیستول برونکوپلورال)
- چرک کردن حفره سینه
- مایع در فضای میان ریه و دیواره داخلی سینه (pleural effusion)
چگونه برای لوبکتومی آماده شوم؟
پزشک پیش از عمل به شما میگوید چکار باید بکنید. هر سوالی دارید حتما پیش از عمل از او بپرسید.
اگر باردار هستید یا ممکن است باردار باشید به پزشک بگویید.
اگر به رنگ کنتراست (ماده حاجب) یا ید آلرژی دارید بگویید.
اگر به هر دارویی، لاتکس، چسب یا ماده بیهوشی حساسیت یا آلرژی دارید، بگویید.
هر دارویی که مصرف میکنید، گیاه دارویی، مکمل یا ویتامین با پزشک در میان بگذارید.
اگر اختلال خونی یا بیماری زمینه ای دارید حتما اطلاع بدهید.
نباید داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین، آسپیرین یا دیگر داروهای این چنینی را پیش از عمل بخورید مگر این که پزشک اجازه داده باشد.
از شب پیش از عمل نباید چیزی بخورید و بیاشامید.
سیگار را دستکم از چند هفته پیش از عمل باید کنار بگذارید.
احتمالا از شما خواسته میشود آزمایشها و تصویربرداریهایی پیش از عمل انجام بدهید. این مدارک را با خود همراه داشته باشید.
موهای ناحیه جراحی را بتراشید.
لوبکتومی چگونه انجام میشود؟
عمل لوبکتومی و مراقبتهای پس از آن نیاز به صبوری دارد و معمولا چند شب در بیمارستان بستری می مانید. روش انجام عمل بسته به تخصص پزشک و شرایط شما متفاوت است. به طور کلی در بیشتر موارد لوبکتومی در مراحل زیر انجام میشود:
- بیهوش میشوید. داروی آنتی بیوتیک به شما داده میشود. تنفس، فشار خون و ضربانتان تحت نظر قرار میگیرد. لوبه تنفسی در گلوی شما جای داده میشود.
- کاتتر (یک شلنگ باریک نرم) ممکن است در مثانه تان گذاشته شود (سوند) تا ادرار در هنگام عمل به کیسه ای تخلیه شود.
- پوست تمیز و ضدعفونی میشود و برش در جلوی سینه تا زیر بازو به سمت پشت زده میشود. هنگامی که دنده ها دیده شدند، ابزاری برای باز کردن آنها از هم به کار گرفته میشود. سپس لوب ریه برداشته میشود.
- یک یا چند لوله ممکن است در سینه تان کار گذاشته شود تا هوا و مایعات اضافی پس از جراحی بیرون بیایند.
- برش با بخیه یا استاپل بسته و پانسمان میشود.
- ممکن است لوله باریکی به نام کاتتر اپیدورال ممکن است در بخش پایین ستون مهره جایگذاری شود تا داروی مسکن را به کمربرساند. این کار را در اتاق عمل یا اتاق ریکاوری انجام میدهند.
بهبودی پس از عمل لوبکتومی ریه چگونه است؟
پس از عمل، مدتی در اتاق ریکاوری می مانید تا به هوش بیایید. نخست ممکن است خواب آلوده بوده و احساس گیجی داشته باشید که با گذر زمان ناپدید میشود. در اتاق ریکاوری علائم حیاتی مانند ضربان قلب و تنفستان زیر نظر قرار دارد. اگر نیاز باشد مسکن به شما داده میشود.
پس از عمل ممکن است عکس سینه از شما گرفته شود تا جراح مطمئن شود وضعیت ریه ها خوب است.
شرایط من پس از عمل لوبکتومی ریه چگونه است؟
پس از عمل لوبکتومی ریه تا چند شب ممکن است بستری بمانید.
نزدیک به جای برش عمل ممکن است یک یا چند لوله جایگذاری شود تا هوا و مایعات از سینه زهکشی شده و به درون کیسه ای که در بیرون از بدنتان قرار دارد بریزد. ممکن است هنگام سرفه کردن، تکان خوردن یا دم و بازدم عمیق جای لوله ها درد بگیرد. پیش از مرخص شدنتان از بیمارستان لوله ها بیرون کشیده میشوند.
برای درست کار کردن ریه ها پس از عمل، ورزشهای تنفس عمیق و سرفه کردن به شما آموزش داده میشود. این کار برای کمک به تنفس و پیشگیری از سینه پهلو (پنومونی) لازم است.
پس از جراحی ممکن است مدتی به اکسیژن نیاز داشته باشید ولی در بیشتر موارد پیش از مرخص شدن دیگر به اکسیژن نیازی ندارید. برخی هم ممکن است با اکسیژن مرخص شوند.
پس از جراحی هر چه زودتر باید بیرون آمدن از رختخواب و راه رفتن را از سر بگیرید تا بهبودی زودتر به دست بیاید.
از چند ساعت پس از عمل میتوانید مایعات بنوشید. همچنین بسته به وضعیت، معمولا اندکی پس از نوشیدن مایعات، هنگامی که بدنتان بتواند خوردن را تاب بیاورد میتوانید خوراکی جامد بخورید.
مراقبت از زخم پس از عمل لوبکتومی ریه چگونه است؟
هنگامی که مرخص شدید باید زخمتان را تمیز و خشک نگه دارید.
برای حمام کردن به شما گفته میشود چکار کنید.
حدود هشت تا ده روز پس از عمل برای کشیدن بخیه ها باید پیش پزشک بروید.
تا چند روز جای برش درد میکند که با مسکن درد آرام میگیرد.
ممکن است ماهیچه های سینه و شانه درد داشته باشند به ویژه هنگام نفس عمیق، سرفه یا فعالیت. با گذر زمان درد کاهش می یابد.
یادتان باشد تنها داروها و مسکن هایی که پزشک اجازه داده بخورید چون برخی داروها مانند آسپیرین یا برخی گیاهان دارویی، با رقیق کردن خون باعث افزایش احتمال خونریزی میشوند.
از چه زمانی پس از عمل ریه میتوانم فعالیت کنم؟
فعالیت بدنی خود را به تدریج با آماده تر شدن بدن افزایش بدهید. در چند هفته نخست پس از عمل تنها پیاده روی کافی است و نباید ورزش کنید. تا چند ماه نباید هیچ چیز سنگینی بلند کنید چرا که نباید به ماهیچه های سینه یا جای برش فشار بیاید.
نکات مهم پس از عمل ریه
در دوران بهبودی پس از عمل باید هر کاری لازم است انجام بدهید تا از موارد زیر دوری کنید:
- بیماری های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا
- دود دخانیات چه سیگار باشد چه قلیان یا چیزهای دیگر
- بوهای شیمیایی مانند مواد شوینده یا ادکلن و عطر
- آلودگی هوا
در چه صورت پس از عمل لوبکتومی ریه با پزشک تماس بگیرم؟
- اگر تب 38 درجه سلسیوس یا بالاتر دارید
- اگر جای زخم جراحی قرمز شده یا باد کرده است
- اگر درد جای زخمتان بیشتر شده است
- اگر خون یا مایعات از خم تراوش میکند
- اگر احساس تنگی نفس دارید
- اگر هنگام نفس کشیدن درد دارید
- درد سینه
- سرفه
- گیجی یا تغییر در وضعیت ذهنی
- خلط سبز، زرد یا خونی
دیدگاه خود را بنویسید