عمل جراحی آپاندیس: اپندکتومی
عمل جراحی برداشتن آپاندیس که اپندکتومی (Appendectomy) نام دارد، برای برداشتن آپاندیس که دچار التهاب یا عفونت شده انجام میشود. بیش از یک قرن است که عمل جراحی برداشتن آپاندیس در جهان انجام میشود. امروزه روش جراحی باز و لاپاراسکوپی هر دو برای این عمل در دسترس هستند. هر دو روش با موفقیت بالا (بیش از 95%) همراه هستند.
عمل جراحی اپندکتومی چیست؟
اپندکتومی عمل جراحی است که در آن، آپاندیس که دچار التهاب یا عفونت شده برداشته میشود. آپاندیس یک اندام کوچک لوله مانند است که در بخش پایینی سمت راستروده بزرگ (کلون) جای دارد.
از آنجایی که آپاندیس عفونی میتواند پاره شود و عفونت را در بدن پخش کند، عمل جراحی برداشتن آپاندیس عفونی یک درمان اورژانسی به شمار می آید. از سویی دیگر، هنوز هیچ کارکرد سودمندی برای آپاندیس پیدا نشده و گمان نمیشود نیازی به آن باشد.
چرا عمل جراحی آپاندیس اورژانسی است؟
چون آپاندیس کوچک است، اگر التهاب پیدا کند به سرعت باد میکند و چندان زمان نمیبرد تا بترکد. پارگی یا ترکیدگی آپاندیس، پخش شدن عفونت در حفره شکم را به دنبال دارد که به پریتونیت (التهاب پرده شکم) می انجامد. اگر عفونت به خون برسد، میتواند گند خونی یا سپسیس (sepsis) را در پی داشته باشد که جان بیمار را به خطر می اندازد. آپائنیس میتواند ظرف 36 ساعت پس از پدید آمدن نخستین علائم، بترکد بنابراین هر چه زودتر باید پیش پزشک بروید.
آیا جراحی برداشتن آپاندیس خطری ندارد؟
در بیشتر موارد، عمل اپندکتومی درمان بسیار مطمئنی برای کودکان و بزرگسالان است. تنها کسانی که شرایط خوبی برای جراحی ندارند ممکن است عمل برایشان خطرساز باشد.
برخی بیماران که آپاندیسیت خفیف (به التهاب یا عفونت آپاندیس، آپاندیسیت میگویند) دارند یا زود به داد آن رسیده اند ممکن است تنها به درمان با آنتی بیوتیک (چرک خشک کن) نیاز داشته باشند. هرچند احتمال بازگشت عفونت در این افراد وجود دارد.
روی هم رفته باید گفت خطرات همراه با ترکیدن آپاندیس بسیار بیشتر از خطر کم احتمال جراحی است.
عمل جراحی برداشتن آپاندیس چقدر شایع است؟
برداشتن آپاندیس درمان استاندارد عفونت آپاندیس است که شمار زیادی از مردم هر ساله آن را انجام میدهند و براورد میشود چیزی میان 6.7 تا 8.6% از مردم در زندگی خود نیاز به این عمل پیدا میکنند.
مراقبتهای پیش از عمل آپاندیس چیست؟
معمولا ظرف 24 ساعت پس از تشخیص آپاندیسیت، جراحی برداشتن آن انجام میشود. پیش از جراحی، آنتی بیوتیک به شما تزریق میشود. درمان چرک خشک کن تا چند وقت پس از جراحی (معمولا یک تا هفت روز) ادامه دارد. مدت زمان نیاز به داروی چرک خشک کن بستگی به شدت عفونت دارد. پیش از پیش رفتن با این درمان، پزشک واکنش بدن شما به دارو را ارزیابی میکند.
پیش از جراحی ممکن است نیاز باشد برخی آزمایشها مانند آزمایش خون یا عکس برداری انجام بدهید تا داده های بیشتری از شرایط آپاندیس به دست بیاید.
سابقه پزشکی شما پیش از جراحی ارزیابی میشود. هر دارویی که میخورید یا هر آلرژِی که دارید را به پزشک بگویید.
از هشت ساعت پیش از جراحی نباید چیزی بخورید و بیاشامید و تنها از راه تزریق درون رگ به شما مایعات و دارو داده میشود.
عمل جراحی برداشتن آپاندیس چگونه است؟
نخست بیهوش میشوید.
شلنگ باریکی از دهان به گلو فرستاده میشود تا راه هوایی باز بماند.
دستگاههای ارزیابی علائم حیاتی به شما وصل میشود تا بر آنها نظارت شود.
مراحل دیگر بسته به روش جراحی تفاوت دارد.
- عمل جراحی آپاندیس با لاپاراسکوپی
برای برداشتن آپاندیس با لاپاراسکوپی، یک تا سه برش کوچک نزدیک ناف زده میشود و پورت کوچکی در یکی از این سوراخها جای داده میشود.
یک لوله باریک به نام کانولا از پورت به درون بدن فرستاده میشود.
از همین لوله، برای باد کردن شکم با گاز دی اکسید کربن استفاده میشود. با باد کردن شکم هم فضای خوبی برای دید پزشک و هم دسترسی او به آپاندیس فراهم میشود.
لوله نامبرده بیرون کشیده شده و لاپاراسکوپ از یکی از سوراخها به درون شکم فرستاده میشود. در سر لاپاراسکوپ، چراخ کوچکی برای روشنایی و دوربین کوچکی با کیفیت بالا برای فرستادن تصویر به نمایشگر جای داده شده است. دوربین جراحی را بر روی نمایشگر کنار تخت نشان میدهد و جراح میتواند به خوبی جای آپاندیس را ببیند و ابزارهای جراحی را با کمک تصویر، با دقت جا به جا کند.
پس از گره زدن و بستن و جدا کردن آپاندیس از روده بزرگ و بیرون آوردن آن، برشها دوخته و بسته میشوند.
زخم پانسمان میشود و به اتاق ریکاوری برده میشوید.
گاهی وقتها نیاز میشود جراح از لاپاراسکوپی به روش جراحی باز روی بیاورد. هنگامی که عفونت گسترده باشد و به حفره شکم رسیده باشد این کار نیاز میشود.
- عمل جراحی برداشتن آپاندیس با روش باز
در جراحی باز، برش بزرگی روی سمت راست پایین شکم زده میشود.
حفره شکم باز میشود تا پزشک به آپاندیس دسترسی پیدا کند.
عفونت از شکم تخلیه میشود.
شکم با محلول آب نمک استریل، شستشو داده میشود.
آپاندیس با بخیه گره زده میشود، از روده جدا شده و از بدن بیرون کشیده میشود.
برشها دوخته و بسته شده و زخم پانسمان میشود.
اگر پریتونیت (التهاب پرده شکم) داشته باشید، پزشک شلنگ باریکی برای زهکشی عفونت شکم در درون شکم جایگذاری میکند و تا مدتی این شلنگ (درن) همانجا می ماند.
در روش جراحی باز، جای زخم نزدیک به 8 سانتیمتر میشود که در سمت راست پایین شکم خواهد بود.
عمل جراحی آپاندیس چقدر طول میکشد؟
به طور میانگین، عمل برداشتن آپاندیس یک ساعت زمان میبرد ولی بسته به شرایط ممکن است بیشتر یا کمتر طول بکشد.
شرایط من پس از عمل آپاندیس چگونه خواهد بود؟
اگر با لاپاراسکوپی عمل شده باشید، عوارض چندانی ندارید و همان روز میتوانید به خانه بروید. خودتان فعلا نباید رانندگی کنید.
اگر آپاندیستان ترکیده بوده یا جراحی باز داشته اید، شاید نیاز باشد چند روز در بیمارستان بستری بمانید و درمان با چرک خشک کن ادامه پیدا کند.
پیش از این که مرخص شوید، درن کشیده میشود.
میزان موفقیت جراحی آپاندیس چقدر است؟
این درمان بسیار موفق است و نرخ موفقیت آن بیش از 95% براورد میشود.
خطرات و عوارض عمل جراحی برداشتن آپاندیس چیست؟
احتمال عوارض در این عمل اندک است. اگر عوارضی رخ دهد میتواند اینها باشد:
- خونریزی
- عفونت زخم
- انسداد روده
- آسیب دیدن اندامهای پیرامون
برخی از عوارض شایع جراحی که گذرا هستند و پس از عمل ممکن است تجربه شوند اینها هستند:
- تهوع
- یبوست
- درد به دنبال گاز دی اکسید کربن که شکم با آن باد شده بود
- نفخ
پس از عمل آپاندیس چقدر طول میکشد خوب شوم؟
این بستگی زیادی به شیوه عمل و گستردگی عفونت و واکنش بدن شما دارد. بیشتر عوارض پس از چند روز فروکش میکنند ولی چند هفته طول میکشد تا بتوانید کارهای همیشگی خود را انجام بدهید.
بیشتر بیماران پس از یک تا سه هفته میتوانند به سر کار برگردند ولی بهبودی در کسانی که جراحی باز داشته اند بیشتر طول میکشد. بهبودی کامل شش هفته زمان میبرد.
مراقبتهای پس از عمل برداشتن آپاندیس چیست؟
- جای زخم را پاکیزه نگه دارید تا عفونت نکند.
- در روزهای نخست غذاهای نرم بخورید تا روده آماده غذاهای جامد شود. کم کم غذاهای جامد را از سر بگیرید.
- فعالیت بدنی خود را کم کنید تا کامل خوب شوید. اگر جراحی باز داشته اید، ماهیچه های شکم ممکن است پس از ایستادن های طولانی، درد بگیرند.
- اگر هر گونه نشانه ای از عفونت دیدید، با پزشک تماس بگیرید.
- دارویی که پزشک اجازه نداده است را نخورید. برخی مسکن ها خون را رقیق کرده و احتمال خونریزی را بیشتر میکنند.
- نباید استخر بروید یا در وان آب بنشینید یا بخوابید تا زمانی که بخیه ها جذب یا کشیده شوند.
- تا زمانی که ماهیچه ها خوب شوند به آنها فشار نیاورید. از پله ها بالا نروید و چیز سنگین بلند نکنید (تا شش هفته).
- برای گردش خون بهتر و جلوگیری از لخته شدن خون در پاها باید هر از گاهی بلند شوید و راه بروید.
در چه صورت باید با پزشک تماس بگیرم؟
پس از دو یا سه هفته باید برای بررسی جای زخم و نتیجه عمل پیش پزشک خود بروید. جدا از این، اگر هر یک از علائم زیر را داشتید هر چه زودتر باید با پزشک تماس بگیرید:
- تغییر رنگ یا ورم جای زخم یا پیرامون آن
- تب
- دردهای شکمی
- از دست دادن اشتها
آیا عمل جراحی آپاندیس، عمل بزرگی محسوب میشود؟
نه همیشه. اگر جراحی با لاپاراسکوپی باشد بهبودی آسانی دارد و عوارض آن کمتر است چرا که لاپاراسکوپی کم تهاجمی تر است. بیماران لاپاراسکوپی زودتر خوب میشوند و درد پس از عمل در آنها کمتر است. ولی شوربختانه همیشه امکان انجام این روش نیست و گاهی به دنبال عفونت گسترده یا مشکلات دیگر نیاز به جراحی باز هست.
آیا عمل جراحی برداشتن آپاندیس دردناک است؟
بله، پس از عمل درد خواهید داشت ولی با مسکن آرام میشود. پس از چند روز درد بسیار کمتر میشود.
آیا زندگی من پس از عمل جراحی آپاندیس تغییر میکند؟
نه. شما پس از این عمل زندگی همانند گذشته خواهید داشت و این عمل محدودیتی در زندگیتان به دنبال ندارد.
دیدگاه خود را بنویسید