سوالات متداول مربوط به بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)


بیماری رفلاکس چیست؟

بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) وضعیتی است که در آن به دلیل برگشت محتویات معده از جمله اسید، به مری به بافت مری، اوروفارنکس و حنجره آسیب می رسد.

بیماری رفلاکس چه علایمی دارد؟

علامت اصلی این بیماری درد و سوزش مکرر و مداوم سر دل است. همچنین علایم دیگری آن شامل برگشت اسید تلخ به گلو، طعم تلخ در دهان، سرفه خشک مداوم، گرفتگی صدا، احساس سفتی در گلو،احساس گیر کردن غذا در گلو، خس خس سینه و بوی بد دهان است.

درد و سوزش سر دل در بیماری رفلاکس به چه صورت و در چه بخشی است؟

علائم سوزش سر دل شامل درد سوزشی در مرکز قفسه سینه، پشت استخوان سینه است. اغلب از قسمت فوقانی شکم شروع می شود و به سمت گردن گسترش می یابد. معمولاً حدود 30 تا 60 دقیقه پس از خوردن غذا شروع می شود و می تواند تا 2 ساعت طول بکشد. دراز کشیدن یا خم شدن می تواند باعث بدتر شدن سوزش سر دل شود.

دلیل بوجود آمدن رفلاکس چیست؟

  1. سبک زندگی یک فرد (مانند سیگار کشیدن، چاقی، مصرف بیش از حد الکل)
  2. مصرف برخی داروها
  3. خوردن غذا های سرخ شده، شکلات، سیر، پیاز، کافئین، مرکبات، گوجه فرنگی، غذا های تند و نعناع، خوردن وعده های غذایی حجیم و خوردن قبل از خواب
  4. برخی شرایط پزشکی (از جمله فتق هیاتال، بارداری و دیابت)
  5. انجام آزمایش هایی برای تشخیص GERD شامل آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (معده-روده ای)، سری دستگاه گوارش فوقانی (بلع باریم)، مانومتری مری و پایش 24 ساعته pH است.

آیا بیماری رفلاکس بر روی قلب هم اثر می گذارد؟

بیماری رفلاکس معده و سوزش سر دل هیچ ربطی به قلب ندارند، حتی اگر به نظر احساس سوزش در قفسه سینه باشد. مری درست در پشت قلب قرار دارد، بنابراین سوزش سر دل را می توان با مشکل قلبی اشتباه گرفت. 

چطور می توان درد ناشی از رفلاکس را از درد مربوط به قلب از هم تشخیص داد؟

یکی از تفاوت های مهم این است که سوزش سر دل معمولاً با فعالیت بدنی شروع و یا بدتر نمی شود، در حالی که درد مربوط به قلب اغلب در حین فعالیت ایجاد می شود. 

آیا همه کسانی که سوزش سر دل دارند به رفلاکس مبتلا هستند؟

نظرسنجی ها از افراد عادی نشان می دهد که درصد زیادی از مردم گاهی علائم سوزش سر دل دارند. آزمایش های رفلاکس اسید با استفاده از پروب های pH قرار داده شده در مری نشان می‌دهد که در اکثر افراد مقدار محدودی رفلاکس روزانه (رفلاکس فیزیولوژیک) رخ می‌دهد رفلاکس تنها زمانی به عنوان یک بیماری در نظر گرفته می شود که مقادیر بیش از حد رفلاکس (رفلاکس پاتولوژیک) رخ دهد که باعث علائم مکرر یا آسیب بافتی شود.

چرا اسید به مری برمی گردد؟

علت اصلی رفلاکس یک سد ضد رفلاکس ضعیف است. دو جزء اصلی این سد، قدرت اسفنکتر تحتانی مری (LES) و پیکربندی طبیعی آناتومیک محل اتصال مری و معده است. قدرت LES را می توان با مانومتری مری اندازه گیری کرد. مری معمولاً در داخل شکم با یک زاویه ناگهانی به معده می پیوندد. هنگامی که محل اتصال مری و معده به جای شکم در قفسه سینه باشد، گفته می شود که فتق هیاتال وجود دارد. فشار کم LES یا فتق هیاتال افراد را مستعد مقادیر غیر طبیعی رفلاکس می کند. رفلاکس پاتولوژیک زمانی بیشتر است که هر دو ناهنجاری در یک فرد رخ دهد.

چه آزمایشاتی برای تشخیص رفلاکس انجام می شود؟

برای تشخیص رفلاکس می توان از چندین آزمایش استفاده کرد. ازوفاگرام یا همان بلع باریم یک تصویر برداری اشعه ایکس است که برای ارزیابی ساختار و عملکرد مری استفاده می‌شود و مشکلات بلع را نشان می دهد. مانومتری مری آزمایشی است که برای تعیین فشار اسفنکتر تحتانی مری و قدرت و هماهنگی انقباض عضلانی در مری استفاده می شود. اگرچه این آزمایش رفلاکس را نشان نمی دهد، اما اجازه می دهد تا یک کاتترنازک 24 ساعتهpH  در مری قرار داده شود که فرکانس و جهت رفلاکس را نشان می دهد. این بهترین آزمایش برای تشخیص رفلاکس است. آندوسکوپی فوقانی به پزشک این امکان را می دهد که وجود آسیب موجود در مری را ببیند و برای تعیین نوع درمان بیماری با دارو و یا جراحی، بیوپسی انجام دهد.

درمان رفلاکس چطور انجام می شود؟

رفلاکس را می توان به روش های مختلفی درمان کرد. اولین رویکرد، اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی است مثلاً باید مصرف غذا هایی که اسیدیته معده را افزایش می‌دهند یا فشار عضله انتهای پایینی مری را کاهش می‌دهند (غذا های کافئین‌دار، شکلات، نعناع و نعناع فلفلی) را کاهش داد. قهوه، الکل و مایعات اسیدی بر پریستالسیس (حرکات دودی) مری تأثیر می‌گذارد و غذا های چرب تخلیه معده را کند می‌کنند و باید از مصرف آن ها اجتناب شود. وعده های غذایی حجیم باعث افزایش فشار معده و در نتیجه افزایش رفلاکس می شود. سیگار بر عملکرد حرکتی مری تأثیر می گذارد، ترشح اسید را تحریک می کند و تخلیه معده را به تاخیر می اندازد و رفلاکس را تشدید می کند. هوای بلعیده شده هنگام سیگار کشیدن نیاز به آروغ زدن را افزایش می دهد و در نتیجه رفلاکس را افزایش می دهد. باید از دراز کشیدن بعد از غذا خوردن اجتناب شود تا غذای موجود در معده به مری رفلاکس نکند. در هنگام خواب سر باید بالاتر باشد تا از رفلاکس جلوگیری شود. کاهش وزن نیز برای بیمارانی که به طور قابل توجهی اضافه وزن دارند توصیه می شود تا دفعات رفلاکس کاهش یابد. تکنیک های جدید آندوسکوپی که در حال توسعه هستند ممکن است برای درمان رفلاکس مقاوم به درمان مفید باشند.

درمان دارویی همراه با تغییر سبک زندگی استفاده می شود. عوامل سرکوب کننده اسید و اغلب دارو هایی که تحرک دستگاه گوارش فوقانی را افزایش می دهند تجویز می شوند.

جراحی گزینه دیگری برای مدیریت GERD است. این روش درمانی در درجه اول در صورتی استفاده می شود که بیمار تمایلی نداشته باشد یا نتواند با تغییرات سبک زندگی لازم برای مدیریت بیماری رفلاکس، کنار بیاید. فوندوپلیکاسیون نیسن رایج ترین روشی است که انجام می شود.

فوندوپلیکاسیون نیسن چیست؟

یک روش جراحی است که در آن قسمت فوقانی معده به دور کل محیط تحتانی مری پیچیده می شود. هر فتق هیاتالی را کاهش می یابد. گزارش شده است که این روش باعث بهبود رفلاکس در 80 تا 85 درصد بیماران می شود.

آیا این روش عوارضی دارد؟

عوارضی که ممکن است رخ دهد، دیسفاژی (مشکل در بلع) و اتساع شکم است. دیسفاژی معمولاً خفیف و موقت است، اما گاهی اوقات می تواند شدید یا مداوم باشد. یکی دیگر از مشکلات بعد از عمل، سندرم گاز-نفخ است که در آن بیماران پس از جراحی دچار نفخ و درد شکم می شوند. وجود درجاتی از این سندرم پس از جراحی غیرمعمول نیست. با این حال، می تواند شدید بوده و درمان آن دشوار باشد.

رفلاکس معده چطور می تواند منجر به سرطان مری شود؟

سه عارضه اصلی GERD عبارتند از: ازوفاژیت، تنگی مری و مری بارت. ازوفاژیت التهاب مری است و می تواند از مخاط ملتهب تا زخم های فرسایشی که در تعداد کمی از بیماران GERD رخ می دهد، متغیر باشد. ممکن است خونریزی دستگاه گوارش در نواحی زخمی و فرسایش یافته رخ دهد. تنگی های ناشی از رفلاکس، نواحی دیواره ضخیم مری هستند که لومن (کانالی که غذا باید از آن عبور کند) را باریک می کند. در بیمارانی که ازوفاژیت نسبتاً شدید داشته اند، تنگی ایجاد می شود. مری بارت یک بیماری ناشی از بهبود غیرطبیعی ازوفاژیت فرسایشی است. خطر ابتلا به بارت در بیمارانی که علائم رفلاکس شدیدتر و طولانی مدت دارند بیشتر است. اهمیت این وضعیت تمایل آن برای تبدیل شدن به سرطان مری است.

در صورتی که فردی دچار رفلاکس شده باشد، احتمال ابتلا به مری بارت چقدر است؟

مری بارت در حدود 10 تا 20 درصد از بیماران مبتلا به GERD مزمن یا التهاب مری ایجاد می شود. در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد (نسبت 3:1). شیوع مری بارت با افزایش سن افزایش می یابد. میانگین سنی در هنگام تشخیص 55 سال است.