عمل جراحی کبد
بهترین گزینه برای درمان قطعی سرطان کبد، برداشتن تومور طی عمل جراحی و یا پیوند کبد است. اگر کل محدوده سرطان در کبد کامل برداشته شود، بهترین حالت ممکن برای دورنمای بیماری است. در مواردی که سرطان کبد کوچک است ممکن است با انواع دیگر درمانها مانند پرتو درمانی یا ابلیشن بتوان آن را درمان کرد.
هپاتکتومی جزئی (Partial hepatectomy)
در هپاتکتومی جزئی، بخشی از کبد برداشته میشود. تنها کسانی که عملکرد کبدشان خوب است و به قدری سالم هستند که تحت عمل جراحی قرار بگیرند و فقط یک تومور دارند که هنوز به رگهای خونی نرسیده است، میتوانند این عمل را انجام بدهند.
عکس برداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی با آنژیوگرافی برای بررسی وضعیت سرطان پیش از جراحی، ممکن است انجام شود تا مشخص شود با این عمل کل سرطان قابل برداشتن است یا خیر. با این حال گاهی اوقات در حین جراحی، مشخص میشود که محدوده سرطانی خیلی بزرگتر از آن است که بتوان به هپاتکتومی جزئی آن را برداشت یا به نواحی دورتر سرایت کرده است . در این موارد از انجام این نوع جراحی صرف نظر میشود.
بیشتر کسانی که سرطان کبد دارند، سیروز نیز دارند. در کسانی که سیروز شدید دارند، برداشتن حتی بخش کوچکی از بافت کبد در لبه های محدوده سرطانی ممکن است باعث شود مقدار کافی برای عملکرد حیاتی کبد باقی نماند.
کسانی که سیروز دارند، در صورتی که تنها یک تومور داشته باشند که به رگهای خونی رشد نکرده است، معمولا واجد شرایط عمل جراحی هستند و مقدار کافی (حداقل 30 درصد) از کبدشان باقی می ماند تا بتواند به کار خود ادامه بدهد . اغلب پزشکان این عملکرد کبد را با سیستم نمره دهیChild-Pugh ارزیابی می کنند که در آن سیروز بر اساس علائم و برخی آزمایشها، اندازه گیری میشود.
کسانی که در طبقه بندی چایلد – پیو ، در گروه آ قرار میگیرند بیشتر احتمال دارد که عملکرد کبد باقی مانده پس از جراحی، برایشان کفایت کند اما بیماران گروه ب کمتر احتمال دارد که بتوانند این جراحی را انجام بدهند و کبدشان درست کار کند. عمل جراحی برای بیماران گروه ث معمولا توصیه نمیشود.
خطرات و عوارض جانبی عمل جراحی جزئی کبد چیست؟
عمل جراحی کبد یک عمل جدی و بزرگ است که تنها باید توسط جراح با تجربه و ماهر صورت بگیرد. از آنجایی که کسانی که سرطان کبد دارند معمولا مشکلات کبدی دیگری نیز علاوه بر سرطان دارند، جراح باید به اندازه ای از کبد بردارد که همه محدوده سرطان را بردارد اما بافت باقی مانده کبد برای عملکرد درست، کافی باشد.
- خونریزی: خون زیادی به کبد میرود و خونریزی پس از جراحی یک نگرانی مهم در این عمل است. همچنین کبد معمولا موادی تولید میکند که به انعقاد خون کمک میکند. صدمه دیدن کبد (پیش از جراحی به دلیل بیماری و پس از جراحی به دلیل جراحت) میتواند مشکلات خونریزی را بیشتر کند.
- عفونت
- عوارض ناشی از بیهوشی
- لخته شدن خون
- سینه پهلو
- عود سرطان کبد: چون بخش باقی مانده کبد هنوز تحت تاثیر همان عاملی که از ابتدا سرطان کبد را به وجود آورده قرار دارد، گاهی اوقات سرطان کبد جدید ممکن است شکل بگیرد.
پیوند کبد
پیوند کبد در صورتی که امکان پذیر باشد، بهترین راه برای بیماران سرطان کبد است. پیوند کبد برای کسانی انجام میشود که که تومورهایی دارند که نمیتوان با عمل جراحی آنها را برداشت (به دلیل محل قرار گیری تومور و یا به دلیل بیمار بودن کبد که باعث میشود بخش باقی مانده نتواند کار کند). به طور کلی پیوند کبد برای درمان بیمارانی که تومورهای کوچکی دارند (یک تومور کوچکتر از 5 سانتیمتر (قطر) و یا دو الی سه تومور کوچکتر یا برابر با 3 سانتیمتر) پیشنهاد میشود. در موارد نادر برای بیمارانی که سرطان آنها با عمل جراحی کاملا قابل برداشت است، نیز پیوند کبد ممکن است مطرح باشد. در پیوند کبد، نه تنها خطر ایجاد سرطان کبد جدید بسیار کاهش می یابد بلکه کبد جدید سالم و درست کار میکند.
متاسفانه امکان پیوند کبد زیاد نیست و هر ساله تعداد کمی کبد برای پیوند در دسترس قرار دارد و بیشتر آنها برای بیمارانی استفاده میشوند که بیماریهای دیگری به جز سرطان کبد دارند. افزایش آگاهی در مورد اهداء عضو یک قدم مهم و حیاتی برای نجات جان بسیاری از بیماران نیازمند عضو است.
بیشتر کبدهایی که برای پیوند مورد استفاده قرار میگیرند، از کسانی که به تازگی جان خود را از دست داده اند گرفته شده اند. اما برخی بیماران بخشی از کبد یک اهدا کننده (معمولا خویشاوند نزدیک) را دریافت میکنند. کبد میتواند بخشی از بافت از دست رفته خود را به مرور زمان بازسازی کند. با این حال عمل جراحی برای اهدا کننده، خطراتی دارد.
کسانی که نیاز به پیوند کبد دارند باید صبر کنند تا کبد برای آنها تهیه شود. ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد تا نوبت پیوند کبد به آنها برسد. در بسیاری موارد فرد ممکن است در مدت زمانی که منتظر رسیدن کبد است، درمانهای دیگری مانند آمبولی یا ابلیشن دریافت کند و یا به او پیشنهاد شود درمانهای دیگر مانند پرتو درمانی را انجام بدهد و در صورت برگشت سرطان، پیوند انجام بدهد.
خطرات و عوارض پیوند کبد چیست؟
در پیوند کبد همانند هپاتکتومی جزئی، عمل جراحی حساسی صورت میگیرد و باید یک جراح با تجربه این کار را انجام بدهد. خطرات احتمالی آن عبارتند از:
خونریزی
عفونت: کسانی که کبد دریافت میکنند، داروهایی باید مصرف کنند که سیستم ایمنی شان را سرکوب میکند تا از باز پس زدن عضو جدید جلوگیری شود. این داروها، عوارض و خطرات خاص خود را دارند و یکی از خطرات مهم آنها، عفونتهای جدی در بدن است. این داروها با سرکوب سیستم ایمنی، به سرطان خارج از کبد اجازه رشد و گسترش میدهند و این بار به دلیل عدم حضور سیستم ایمنی، حتی از قبل هم سریعتر رشد میکند. برخی از داروهایی که برای جلوگیری از پس زدن عضو مصرف میشوند، فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت ایجاد میکنند، استخوانها و کلیه را ضعیف میکنند و حتی به تشیکل سرطان جدید کمک میکنند.
لخته شدن خون
عوارض ناشی از بیهوشی
پس زدن کبد جدید: پس از پیوند کبد، آزمایش خون منظم باید بدنید تا علائم پس زدن کبد جدید مشخص شود. گاهی اوقات در صورتی که لازم است داروها عوض شوند، نمونه برداری کبد برای بررسی پس زدن کبد لازم است.
دکتر بهزاد رحمانی
دیدگاه خود را بنویسید