سوالات متداول در مورد سرطان معده

سرطان معده چیست و بر چه اساسی طبقه بندی می شود؟

با تشکیل سلول های بدخیم (سرطانی) در پوشش معده، فرد دچار سرطان معده می شود. 90 درصد موارد سرطان معده را نوع آدنوکارسینوم ها (سلول های غدد مخاط معده مبتلا می شوند) تشکیل می دهند. سارکوم (ناشی از بافت همبند) و لنفوم (لنفوسیت ها مورد حمله قرار می گیرند) معده شیوع کمتری دارند. سرطان معده بر اساس نوع بافت و محل آن در معده طبقه بندی می شود.

سرطان معده با چه فرآیندی ایجاد می شود؟

به نظر می رسد که سرطان معده در یک فرآیند چند مرحله ای ایجاد می شود. اولین ضایعه گاستریت آتروفیک می باشد که به دنبال آن دیسپلازی، آدنوم (تومور خوش خیم با منشا بافت غددی) و سپس آدنوکارسینوم است. رویداد های مولکولی و ژنتیکی باعث ایجاد این تغییرات مرحله به مرحله می شوند. 

گاستریت آتروفیک چیست؟

گاستریت آتروفیک (AG) زمانی ایجاد می شود که پوشش معده برای چندین سال ملتهب باشد. التهاب اغلب نتیجه عفونت باکتریایی ناشی از هلیکوباکتر پیلوری است. باکتری ها باعث مختل شدن عملکرد سد مخاطی معده  می شوند. اگر این عفونت درمان نشود، به تدریج سلول های پوشش معده شما را از بین می برد.

دیسپلازی اپیتلیال معده چه زمانی رخ می دهد؟

دیسپلازی معده زمانی اتفاق می افتد که سلول های دیواره معده تغییر کرده و غیر طبیعی می شوند و در نهایت ممکن است به سرطان تبدیل شوند.

علت ایجاد سرطان معده چیست؟

 علت سرطان معده ناشناخته است. با این حال، عوامل و شرایط خاصی با ایجاد سرطان معده مرتبط هستند، از جمله تغذیه و بهداشت نامناسب و مدیریت نادرست غذا و آب. هلیکوباکتر پیلوری درمان نشده (یک ارگانیسم باکتریایی) ممکن است منجر به ایجاد سرطان معده شود. همچنین پولیپ معده نیز ممکن است کمک کننده باشد. علاوه بر این ها کم خونی خطرناک و گاستریت آتروفیک نیز ممکن است خطر را افزایش دهد.

 علائم سرطان معده چیست؟

اغلب تا اواخر روند بیماری هیچ علامتی ظاهر نمی شود، سپس درد شکم و کاهش وزن جزء اولین علائم هستند. فرد ممکن است سیری زودرس، حالت تهوع، از دست دادن اشتها و مشکل در بلع را تجربه کند. اگر سرطان متاستاز داده باشد، علائم ممکن است از ناحیه ای که سرطان به آن گسترش یافته است ظاهر شود. در حدود 20 درصد موارد خونریزی گوارشی رخ می دهد.

سرطان معده چگونه تشخیص داده می شود؟

با  معاینه فیزیکی ممکن است توده قابل لمس مشخص شود. در صورت کم خونی و وجود خون مخفی در مدفوع برای رد بدخیمی به بررسی بیشتری نیاز است. بیمار مشکوک به سرطان معده باید از روش آندوسکوپی تشخیصی ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (درون‌بینی دستگاه گوارش بالایی) برای نمونه برداری از بافت یا بیوپسی استفاده کند. بیماری متاستاتیک را می‌توان با آزمایش های بیشتر، از جمله توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) ارزیابی کرد.

 آیا می‌توان از سرطان معده پیشگیری کرد؟

باید به هر درد مداوم شکمی، خونریزی، پولیپ معده، زخم یا هلیکوباکتر پیلوری توجه کرد. در صورت داشتن زخم معده بهبود آن باید مورد تایید قرار گیرد زیرا زخم هایی که درمان نمی شوند ممکن است ناشی از سرطان زمینه ای باشند.

باید بهداشت منابع آب و غذا رعایت شود. رژیم های غذایی سرشار از میوه های تازه، سبزیجات برگ دار، اسید اسکوربیک و بتاکاروتن ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهند.

داده های اخیر نشان می‌دهد که خانواده‌ های مبتلا به سرطان ارثی منتشره‌ معده ممکن است در صورت وجود جهش در ژن E-cadherin بتوانند از گاسترکتومی (برداشتن همه یا بخشی از معده) پروفیلاکتیک بهره ببرند. 

درمان سرطان معده به چه صورت انجام می شود؟

درمان سرطان معده با رزکسیون (برداشتن قسمت سرطانی معده با جراحی)، شیمی درمانی و پرتودرمانی انجام می شود. هدف از رزکسیون برداشتن تومور با استفاده از گاسترکتومی کامل یا ساب توتال (برداشتن غیر کامل و در حدود سه چهارم معده) است. برای سرطان های اولیه سطحی ممکن است برداشتن آندوسکوپی مخاط مناسب باشد. استفاده از شیمی درمانی با رژیم های چند دارویی نیز موفقیت آمیز بوده است. استفاده از اشعه به تنهایی در برابر سرطان معده موثر نیست.

 هدف از درمان چیست؟ آیا سرطان معده قابل درمان است؟

 هدف از درمان حذف کامل سرطان است. سرطان معده اغلب دیر تشخیص داده می شود و درمان تسکینی برای از بین بردن علائم ارائه می شود.

 میزان بقای بیماران مبتلا به سرطان معده چقدر است؟

در صورتی که سرطان معده دیر تشخیص داده شود حدود 23 درصد افراد تا 5 سال زنده خواهند ماند. در صورتی که سرطان زود تشخیص داده شود 60 درصد بیماران بقای پنج ساله خواهند داشت.

 عوارض این بیماری چیست؟

اگر سرطان درمان نشود، با پیشرفت بیماری عوارض زیادی خواهد داشت. این عوارض شامل درد، کاهش وزن، مشکل در بلع، حالت تهوع، استفراغ و خونریزی است. سرطان ممکن است به کبد سرایت کند و عوارضی مانند یرقان، آسیت (جمع شدن مایع در حفره شکم)، تب و ضعف ایجاد کند.

در شرایطی که عوارضی با درمان همراه باشد با انجام گاسترکتومی ممکن است بیمار نیاز به تغییر سبک زندگی داشته باشد. برخی از بیماران ممکن است نیاز به خوردن وعده های غذایی کم حجم داشته باشند و تغییراتی در عادات روده نیز بوجود بیاید.

 آیا برای تشخیص سرطان به آندوسکوپی، بیوپسی یا سایر آزمایش‌ها نیاز است ؟

 بله. آندوسکوپی برای تجسم معده انجام می شود. بیوپسی در طول عمل گرفته می شود و برای تایید تشخیص به آزمایشگاه فرستاده می شود. بسته به محل و مرحله سرطان ممکن است آندوسکوپی های بیشتر یا آزمایش های اضافی لازم باشد.

دکتر بهزاد رحمانی