سوالات متداول در مورد بیماری سلیاک (Celiac Disease)
بیماری سلیاک چیست؟
بیماری سلیاک یک مشکل گوارشی است که به روده کوچک شما آسیب می رساندو بدن شما را از دریافت مواد مغذی غذا باز می دارد. سلیاک در اصل یک بیماری خود ایمنی ژنتیکی است که در آن بیمار به گلوتن حساس است و مصرف آن منجر به آسیب به روده کوچک می شود.
گلوتن چیست؟
گلوتن یک نام کلی برای پروتئین های موجود در گندم (توت گندم، دوروم، سمولینا، اسپلت، فارینا، فارو، گراهام، گندم خراسان با نشان تجاری کاموت و اینکورن)، چاودار، جو و تریتیکاله است. گلوتن به غذا ها کمک می کند شکل خود را حفظ کنند و به مانند چسبی عمل می کند که ذرات غذا را کنار هم نگه می دارد. گلوتن در بسیاری از انواع غذا ها یافت می شود.
در صورت حساسیت به گلوتن چه اتفاقی در بدن می افتد؟
هنگامی که شما مبتلا به بیماری سلیاک هستید و غذاهای حاوی گلوتن می خورید، بدن شما واکنشی نشان می دهد که طبیعی نیست. سیستم ایمنی بدن (بخشی از بدن شما که با بیماری مبارزه می کند) شروع به آسیب رساندن به روده کوچک کرده و به برجستگی های ریز (پرز ها) پوشاننده روده حمله می کند.
پرزها به بدن شما کمک می کنند تا مواد مغذی غذا وارد جریان خون شود. بدون پرز، روده کوچک نمی تواند مواد مغذی کافی را دریافت کند و دیگر مهم نیست چقدر غذا می خورید.
سلیاک در چه کسانی شیوع دارد؟
بیماری سلیاک ژنتیکی است. این بدان معنی است که می تواند از والدین به فرزند منتقل شود.
بیماری سلیاک در افراد زیر شایع تر است:
- که اجدادشان از اروپا آمده اند.
- که سفید هستند.
- دیابت نوع 1 دارند.
- سندرم داون دارند.
- بیماری های خود ایمنی دیگر دارند.
- کسانی که نابارور هستند.
- کسانی که سندرم روده تحریک پذیر همراه با اسهال دارند.
انواع بیماری سلیاک کدامند؟
بیماری سلیاک را می توان به سه نوع کلاسیک، غیر کلاسیک و خاموش تقسیم کرد.
علایم بیماری سلیاک کلاسیک کدامند؟
بیماری سلیاک افراد را به طرق و در سنین متفاوتی تحت تاثیر قرار می دهد. بیش از 200 علامت مرتبط با بیماری سلیاک شناسایی شده است. این علائم ممکن است در دستگاه گوارش یا در سایر قسمت های بدن رخ دهد.
در بیماری سلیاک کلاسیک، بیماران علائم و نشانه های سوء جذب، از جمله اسهال، استئاتوره (مدفوع رنگ پریده، بدبو و چرب) و کاهش وزن یا نارسایی رشد در کودکان را دارند.
علایم و نشانه های بیماری سلیاک غیر کلاسیک کدامند؟
در بیماری سلیاک غیرکلاسیک، بیماران ممکن است علائم گوارشی خفیفی داشته و علائم مشخص سوء جذب را نشان ندهند یا ممکن است علائمی نشان دهند که به صورت ظاهری ارتباطی با سلیاک نداشته باشد. در این نوع ممکن است بیماران از اتساع و درد شکم رنج ببرند و یا علائم دیگری همچون فقر آهن، خستگی مداوم، میگرن مزمن، نوروپاتی محیطی (گزگز، بی حسی، یا درد در دست ها یا پا ها)، افزایش آنزیم های کبدی، کاهش توده استخوان و شکستگی آن، کمبود ویتامین (اسید فولیک و B12)، مشکل در کاهش وزن، یائسگی زودرس و ناباروری که دلیلی برای آن یافت نشده، نقص مینای دندان، افسردگی و اضطراب، بثورات پوستی خارش دار و غیره رنج ببرند.
آیا بیماری سلیاک خاموش علایمی را به همراه ندارد؟
بیماری سلیاک خاموش به عنوان بیماری سلیاک بدون علامت نیز شناخته می شود. بیماران از هیچ علامتی شکایت نمی کنند، اما همچنان آسیب آتروفی پرز های روده کوچک خود را تجربه می کنند. مطالعات نشان می‌دهد که با وجود اینکه بیماران فکر می‌کردند هیچ علامتی ندارند، پس از یک رژیم غذایی سخت بدون گلوتن، احسان سلامتی بیشتر، کاهش رفلکس اسید و نفخ شکم را گزارش می‌کنند.
چه چیزی باعث بیماری سلیاک می شود؟
در حالی که علت دقیق آن در حال حاضر ناشناخته است، متخصصان به طور کلی توافق دارند که برای شروع بیماری سلیاک سه چیز مورد نیاز است: استعداد ژنتیکی، سیستم ایمنی بیش از حد پاسخگو و محرک های محیطی. محرک های محیطی می‌توانند شامل زمان و میزان مصرف گلوتن در رژیم غذایی، رویداد های آسیب‌زا، استرس، بارداری، عمل جراحی، آسیب جسمی، عفونت، زایمان و سایر عوامل باشند. تحقیقات بیشتری برای تعیین مقدار تاثیر عوامل محیطی در شروع بیماری سلیاک مورد نیاز است.
بیماری سلیاک چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص بیماری سلیاک ممکن است سخت باشد. علائم آن ممکن است شبیه علائم سایر مشکلات گوارشی مانند:
بیماری کرون، سندرم روده تحریک‌پذیر، کولیت زخمی، کولون عفونی (دیورتیکولیت) و ... باشد.
یک آزمایش خون ساده اولین قدم برای تشخیص بیماری سلیاک است. افراد مبتلا به بیماری سلیاک که گلوتن مصرف می کنند، سطح آنتی بادی های خاصی در خونشان بالاتر از حد طبیعی است. این آنتی بادی ها توسط سیستم ایمنی تولید می‌شوند، زیرا گلوتن (پروتئین های موجود در گندم، چاودار و جو) را یک تهدید می‌دانند.
پزشک به شما خواهد گفت که برای اینکه آزمایش دقیق باشد باید رژیم غذایی حاوی گلوتن داشته باشید.
در صورتی که نتیجه آزمایش خون مثبت باشد برای تایید تشخیص باید بیوپسی آندوسکوپی انجام شود.
درمان سلیاک چیست؟
اگر به بیماری سلیاک مبتلا هستید، باید مصرف گلوتن را متوقف کنید. چرا که خوردن گلوتن به روده کوچک شما آسیب وارد می کند. حذف گلوتن تنها راه درمان این بیماری است. تا آخر عمر نباید گلوتن بخورید.
در بیشتر موارد، حذف گلوتن از رژیم غذایی علائم شما را متوقف می کند. و هر گونه آسیب به روده بهبود می یابد. همچنین از وقوع هر گونه آسیب بیشتر جلوگیری می کند.
حذف گلوتن از رژیم غذایی دشوار است. چرا که گلوتن در بسیاری از غذا هایی که شما انتظار آن را ندارید مانند چاشنی ها و سس ها یافت می شود. به همین دلیل، پزشک شما را به متخصص تغذیه ارجاع می دهد.
پس از اینکه مصرف غذا های حاوی گلوتن را متوقف کردید، علائم شما احتمالاً در چند روز بهبود می یابد. روده کوچک شما باید در عرض 3 تا 6 ماه به طور کامل بهبود یابد. پرز های روده برمی گردند و دوباره کار می کنند. اگر شما مسن تر هستید، ممکن است تا 2 سال طول بکشد تا بدن شما بهبود یابد.
دیدگاه خود را بنویسید