سرطان روده بزرگ چیست؟

سرطان روده بزرگ که بر اساس محل شروع، با عنوان سرطان کولورکتال، کولون و رکتوم نیز نامگذاری می شود، سرطانی است که با ایجاد پولیپ های پیش سرطانی از پوشش روده بزرگ و راست روده شروع می شود.

پولیپ چیست؟

پولیپ ها توده های به شکل قارچ بوده که در زمان رشد، تقسیم و تکثیر سلول های پوشاننده روده بزرگ به شکل ناسالم و نامنظم ایجاد می شوند. با گذشت زمان پولیپ ها می توانند سرطانی شوند و به دیواره روده بزرگ و رگ های خونی اطراف آن حمله کرده و به سایر قسمت های دیگر بدن پخش شوند. 

علایم سرطان روده بزرگ کدامند؟

سرطان روده بزرگ و رکتوم در مراحل اولیه بیماری معمولاً علائمی ایجاد نمی کند. با رشد تومور، علائم به محل تومور اولیه در روده بستگی دارد. 

بیماران مبتلا به سرطان کولون یا سرطان رکتوم ممکن است یک یا چند علامت زیر را تجربه کنند:

  • وجود خون در مدفوع، که ممکن است مدفوع را قهوه ای تیره یا سیاه نشان دهد.
  • خونریزی مقعدی با خون قرمز روشن
  • خالی نشدن کامل روده و احساس نیاز به اجابت مزاج که با اجابت مزاج برطرف نمی شود
  • تغییر در عادات روده مانند اسهال، یبوست یا باریک شدن مدفوع (حتی به نازکی یک مداد) که بیش از چند روز طول بکشد.
  • درد و نفخ شکم
  • تهوع و استفراغ
  • کم خونی
  • درد لگن
  • کاهش وزن ناخواسته، از دست دادن اشتها و احساس ضعف 

چه چیزی باعث سرطان روده بزرگ می شود؟

علل دقیق سرطان کولورکتال ناشناخته است، اما به نظر می رسد که این بیماری به دلیل عوامل ارثی و شیوه زندگی ایجاد می شود. عوامل سبک زندگی مانند سیگار کشیدن، عدم ورزش بدنی و چاقی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. عوامل ژنتیکی ممکن است حساسیت فرد را به این بیماری تعیین کند، در حالی که رژیم غذایی و سایر عوامل سبک زندگی ممکن است تعیین کنند که کدام یک از افراد در معرض خطر، واقعاً به این بیماری مبتلا می شوند. اغلب اوقات در یک فرد مشخص هیچ دلیل قابل شناسایی برای ایجاد سرطان کولورکتال یافت نمی شود و صرفاً به دلیل تغییرات ژنتیکی تصادفی است که در سلول های پوشش دهنده روده بزرگ یا رکتوم رخ داده است.

سرطان کولورکتال چقدر شایع است؟

سرطان کولورکتال به ترتیب سومین و دومین سرطان شایع در بین مردان و زنان در سراسر جهان است. در سال 2020 بیش از 1.9 میلیون مورد جدید سرطان کولورکتال ثبت شده است.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال هستند؟

مردان و زنان 50 ساله یا بالاتر تقریباً در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال هستند. کسانی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان کولورکتال یا پولیپ دارند و همچنین اشخاص با سابقه شخصی طولانی مدت بیماری التهابی روده (کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون) در معرض خطر بیشتری قرار دارد.

آیا می توان پولیپ و سرطان روده بزرگ را زود تشخیص داد؟

غربالگری فرآیند جستجوی سرطان یا پیش سرطان در افرادی است که هیچ علامتی از بیماری ندارند. غربالگری منظم سرطان کولورکتال یکی از قدرتمندترین ابزار ها در برابر این سرطان است.

غربالگری اغلب می‌تواند سرطان روده بزرگ را زمانی که کوچک است، گسترش نیافته و ممکن است درمان آسانتر باشد زود تشخیص دهد. حتی می تواند از سرطان کولورکتال پیشگیری کند. یک پولیپ ممکن است 10 تا 15 سال طول بکشد تا به سرطان تبدیل شود. با غربالگری، پزشکان می توانند پولیپ ها را قبل از تبدیل شدن به سرطان پیدا کرده و از بین ببرند.

چرا غربالگری سرطان کولورکتال مهم است؟

سرطان کولورکتال چندین دهه است که در حال کاهش است. یکی از دلایل این امر این است که پولیپ های کولورکتال اغلب با غربالگری پیدا می شوند و قبل از تبدیل شدن به سرطان برداشته می شوند.

زمانی که سرطان کولورکتال در مراحل اولیه و قبل از گسترش تشخیص داده شود، میزان بقای نسبی 5 ساله حدود 90 درصد است. هنگامی که سرطان به خارج از روده بزرگ یا رکتوم گسترش یافته است، میزان بقا کمتر است.

گزینه های غربالگری برای تشخیص سرطان کولورکتال چیست؟

آزمایش‌های غربالگری بهترین راه برای یافتن و حذف پولیپ ها قبل از تبدیل شدن به سرطان یا تشخیص زود هنگام سرطان است (زمانی که درمان موثرتر از زمان های دیگر است).

چندین گزینه برای غربالگری وجود دارد. این موارد شامل آزمایش خون مخفی مدفوع (FOBT)، آزمایش DNA مدفوع، سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر، تنقیه باریم دو کنتراست و کولونوسکوپی و کولونوسکوپی مجازی است. بیماران برای انتخاب روش غربالگری مناسب خود باید با جراح کولورکتال صحبت کنند.

نحوه تشخیص سرطان کلورکتال به چه صورت است؟

اگر علائمی دارید که ممکن است ناشی از سرطان کولورکتال باشد یا اگر آزمایش غربالگری چیزی غیرطبیعی را نشان می دهد، پزشک یک یا چند مورد از معاینات و آزمایش های زیر را برای یافتن تشخیص دقیق انجام می دهد.

  • بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
  • آزمایش هایی برای جستجوی خون در مدفوع
  • آزمایشات خون شمارش کامل خون (CBC)، بررسی آنزیم های کبدی و نشانگرهای تومور
  • کلونوسکوپی تشخیصی
  • پروکتوسکوپی
  • بیوپسی
  • تست های آزمایشگاهی نمونه های بیوپسی
  • آزمایش های تصویربرداری برای بررسی سرطان روده بزرگ
  • توموگرافی کامپیوتری(CT یا CAT اسکن) 
  • سونوگرافی
  • تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).
  • تصویر برداری اشعه ایکس قفسه سینه
  • اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET).
  • آنژیوگرافی

سرطان روده بزرگ چطور درمان می شود؟

بسیاری از روش ها و داروها برای درمان سرطان در دسترس هستند و بسیاری از آن ها در حال مطالعه هستند. برخی مانند جراحی و پرتو درمانی، درمان های محلی بوده که برای درمان یک تومور یا ناحیه خاصی از بدن استفاده می‌شوند. درمان‌های دارویی (مانند شیمی درمانی، ایمونوتراپی یا درمان هدفمند) اغلب درمان‌های سیستمیک نامیده می‌شوند، زیرا می‌توانند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهند. در اینجا با رایج ترین انواع درمان سرطان آشنا شوید.

  • عمل جراحی
  • شیمی درمانی
  • پرتو درمانی
  • درمان هدفمند
  • ایمونوتراپی
  • پیوند سلول های بنیادی یا مغز استخوان
  • هورمون درمانی

چگونه می توان از سرطان روده بزرگ پیشگیری کرد؟

اگر سن 45 یا بالاتر دارید، برای غربالگری سالانه به پزشک مراجعه کنید. یک رژیم غذایی با چربی حیوانی کم و سرشار از میوه ها، سبزیجات و فیبر را رعایت کنید. ورزش منظم داشته و از کشیدن سیگار خودداری کنید. مصرف الکل را در حد اعتدال نگه دارید. آزمایش های غربالگری سرطان روده بزرگ می‌تواند پولیپ های پیش سرطانی را شناسایی کرده و اجازه حذف آن را بدهد و از پیشرفت سرطان جلوگیری کند