سوالات متداول در مورد بیماری تیروئیدیت (Thyroiditis)

تیروئیدیت چیست؟

تیروئیدیت التهاب غده تیروئید است. تیروئید از غدد درون ریز بدن است و بسیاری از عمکرد های مهم بدن را با تولید و ترشح هورمون هایی خاص تحت کنترل خود دارد. 

تیروئیدیت علل متفاوتی دارد و درنتیجه انواع مختلفی دارد و می تواند موجب تولید کمتر یا بیشتر از حد معمول هورمون های تیروئید شود.

انواع مختلف تیروئیدیت کدامند؟

در اینجا به طور مختصر از انواع مختلف تیروئیدیت نامبرده می شود و دلیل رخداد آن ها نیز بیان می شود

  • تیروئیدیت هاشیموتو

این نوع شایع ترین نوع تیروئیدیت است و تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز نامیده می شود. این بیماری توسط آنتی بادی های ضد تیروئید ایجاد می شود و شایع ترین دلیل کم کاری تیروئید است.

  • تیروئیدیت خاموش یا بدون درد

یک مشکل خود ایمنی است که توسط آنتی بادی های ضد تیروئید ایجاد می شود.

  • تیروئیدیت بعد از زایمان

همانند دو مورد دیگر یک مشکل خودایمنی است و تا یکسال بعد از زایمان ممکن است رخ دهد و البته بیماری نادری است.

  • تیروئیدیت ناشی از تشعشع

وقتی فردی برای درمان سرطان تحت پرتو درمانی بوده یا برای درمان پرکاری تیروئید از ید رادیواکتیو استفاده کرده است، ممکن است دچار این مشکل شود.

  • تیروئیدیت تحت حاد یا دوکوئروین

این نوع تیروئیدیت همراه با درد است و به نظر می رسد که توسط ویروس ایجاد می شود و عموماً قبل از وقوع عفونت دستگاه تنفسی رخ می دهد.

  • تیروئیدیت عفونی حاد

معمولاً بصورت نادر پیش می آید و توسط باکتری یا ارگانیسم عفونی بوجود می آید.

  • تیروئیدیت ناشی از دارو

این مشکل در تعداد کمی از افراد استفاده کننده از دارو هایی مانند آمیودارون، اینترفرون ها، لیتیوم و سیتوکین ها رخ می دهد.

  • تیروئیدیت ریدل

این بیماری در نتیجه التهاب مزمن و فیبروز غده تیروئید (ضخیم شدن و زخم شدن بافت) بوجود می آید.

شایع ترین نوع تیروئیدیت کدام است؟

شایع ترین نوع تیروئیدیت نوع هاشیموتو است و انواع دیگر تیروئیدیت نادرتر هستند.

بیماری تیروئیدیت معمولاً چند فاز دارد؟

در اکثر انواع تیروئیدیت، سه مرحله وجود دارد که عبارتند از:

  • فاز تیروتوکسیک: در این مرحله تیروئید التهاب پیدا کرده و با ترشح بیش از حد هورمون ها موجب تیروتوکسیکوز (فعالیت بیش از حد غده تیروئید و در نتیجه تولید هورمون زیاد) موقتی می شود.
  • فاز کم کاری تیروئید: وقتی تیروئید به مدت چند هفته یا ماه هورمون بیش از حدی تولید کند دیگر هورمون تیروئید کافی نخواهد داشت که منجر به کم کاری تیروئید می شود. تیروئیدیت هاشیموتو و تیروئیدیت ناشی از تشعشع معمولاً برای همیشه در فاز کم کاری تیروئید باقی می مانند.
  • فاز یوتیروئید: در این مرحله، سطح هورمون تیروئید طبیعی بوده و ممکن است پس از مرحله تیروتوکسیک و پیش از فاز هیپوتیروئیدی و بطور موقت رخ دهد و یا پس از بهبودی التهاب غده تیروئید اتفاق افتاده و بتواند سطح هورمونی طبیعی خود را حفظ کند.

تیروئیدیت چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

تیروئیدیت می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما معمولاً زنان را چهار تا ده برابر بیشتر مردان تحت تاثیر قرار می دهد و بین 30 تا 50 سالگی شیوع بیشتری دارد.

تیروئیدیت خاموش یا بدون درد نیز در زنان شایع است و از نظر شیوع بعد از تیروئیدیت هاشیموتو قرار می گیرد.

آیا تیروئیدیت ممکن است تهدید کننده زندگی باشد؟

تیروئیدیت به طور کلی تهدید کننده زندگی نیست مگر اینکه که فرد دچار طوفان تیروئید (در صورت داشتن پرکاری تیروئید درمان نشده) شود.

علائم طوفان تیروئید عبارتند از:

  • تب بالا 
  • ضربان قلب سریع (تاکی کاردی) که می تواند بیش از 140 ضربه در دقیقه باشد.
  • احساس آشفتگی، تحریک پذیری و یا اضطراب.
  • هذیان.

علائم تیروئیدیت چیست؟

علائم تیروئیدیت بر اساس نوع و فاز آن متفاوت است. بیشتر انواع تیروئیدیت علائم تیروتوکسیکوز و به دنبال آن علائم کم کاری تیروئید را دارند.

تیروئیدیت تحت حاد و تیروئیدیت عفونی حاد نیز معمولاً باعث درد در محل تیروئید می شوند. همچنین در برخی از افراد مبتلا غده تیروئید بزرگ (گواتر) می شود.

علائم تیروتوکسیکوز (پر کاری تیروئید)

مرحله تیروتوکسیک معمولاً کوتاه (یک تا سه ماه) است و در صورتی که سلول های تیروئید به سرعت آسیب ببینند و در نتیجه نشتی بیش از حد هورمون تیروئید رخ دهد، امکان نشان دادن علائم پرکاری تیروئید وجود دارد که عبارتند از:

  • ضربان قلب بالا
  • بالا رفتن اشتها
  • کم شدن وزنی که قابل توضیح نیست
  • اضطراب و عصبی شدن
  • تحریک پذیری
  • مشکل در خوابیدن
  • عرق کردن زیاد و حساس شدن به گرما
  • لرزش

علائم کم کاری تیروئید

مرحله کم کاری تیروئید بیماری تیروئیدیت می تواند طولانی و یا حتی دائمی شود. با رسیدن آسیب به سلول های تیروئید و کاهش سطح هورمون های آن، بیمار ممکن است علائم کم کاری تیروئید را تجربه کند که عبارتند از:

  • خستگی
  • افزایش وزن غیر قابل توضیح
  • یبوست
  • افسردگی
  • پوست خشک
  • افزایش حساسیت به سرما
  • ضعف عضلانی
  • کاهش توانایی در تمرکز

چه چیزی باعث تیروئیدیت می شود؟

تیروئیدیت در اثر حمله به تیروئید ایجاد می شود و باعث التهاب (واکنش بدن به آسیب) و آسیب به سلول های تیروئید می شود و بر اساس نوع آن دلایل مختلفی دارد.

شایع ترین علت آن یک بیماری خود ایمنی است که نتیجه حمله تصادفی سیستم ایمنی بدن به تیروئید است (دلیل این اتفاق مشخص نیست). آنتی بادی هایی که به تیروئید حمله می کنند باعث بیشتر انواع تیروئیدیت می شوند. 

تیروئیدیت چگونه تشخیص داده می شود؟

ابتدا پزشک معاینه فیزیکی را برای ارزیابی تیروئید انجام می‌دهد و سؤالاتی در مورد علائم و سابقه پزشکی فرد می‌پرسد. سپس در صورتی که مشکوک به تیروئیدیت باشد، احتمالاً ترکیبی از آزمایش های زیر را برای کمک به تشخیص تجویز می‌کند:

تست های عملکرد تیروئید: با استفاده از آزمایش های خون سطح هورمون های مرتبط با تیروئید و هورمون های تیروئید را در بدن فرد، از جمله هورمون محرک تیروئید (TSH)، تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) اندازه‌گیری می‌کنند. TSH از غده هیپوفیز می آید و غده تیروئید را برای تولید هورمون های T4 و T3 تحریک می کند.

سونوگرافی تیروئید: از سونوگرافی برای ارزیابی آناتومی غده تیروئید استفاده می شود که می تواند وجود گره در غده تیروئید، تغییر در جریان خون به غده تیروئید و تراکم غده را نشان دهد.

آزمایشات آنتی بادی تیروئید: در این آزمایشات خون، آنتی بادی های تیروئیدی را که شامل آنتی بادی های ضد تیروئید (میکروزومی) (TPO) یا آنتی بادی های محرک گیرنده تیروئید (TRAb) هستند، اندازه‌گیری می‌کنند. این آنتی بادی ها می توانند نشان دهند که فرد به نوعی تیروئیدیت ناشی از بیماری خود ایمنی مبتلا است.

سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR): این آزمایش خونی است که به تشخیص التهاب در بدن کمک می کند. ESR در تیروئیدیت تحت حاد بالا است.

پروتئین واکنشیC(CRP): در این آزمایش سطح پروتئین واکنشی C (CRP) در خون اندازه گیری می شود. در زمان وجود التهاب در بدن CRP افزایش می یابد و معمولاً در تیروئیدیت عفونی حاد به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

تست جذب ید رادیواکتیو (RAIU): این آزمایش میزان ید رادیواکتیو (که از طریق دهان گرفته می شود) را که غده تیروئید جذب می کند اندازه گیری می کند. مقدار آن در مرحله تیروتوکسیک تیروئیدیت همیشه کم است.

تیروئیدیت چگونه درمان می شود؟

درمان تیروئیدیت به نوع و علائم آن بستگی دارد.

درمان تیروتوکسیکوز ناشی از تیروئیدیت

در مرحله تیروتوکسیک تیروئیدیت پزشک برای کاهش تپش قلب و لرزش ممکن است بتا بلوکرها را تجویز کند.

با بهبود علائم، پزشک دارو را کاهش می دهد زیرا فاز تیروتوکسیک موقتی است.

درمان کم کاری تیروئید ناشی از تیروئیدیت

اگر فرد دچار تیروئیدیت هاشیموتو شده باشد پزشک دارو های جایگزین هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین را تجویز می کند. احتمالاً مصرف این دارو باید تا آخر عمر ادامه یابد زیرا این کم کاری تیروئید دائمی است.

درمان تیروئیدیت تحت حاد، بدون درد و پس از زایمان

در صورت داشتن علائم کم کاری تیروئید پزشک دارو های جایگزین هورمون تیروئید را تجویز می کند. احتمالاً باید دارو را برای تقریباً 6 تا 12 ماه مصرف کرد و سپس آن را کاهش داد تا ببیند آیا کم کاری تیروئید دائمی است یا خیر.

در صورتی که کم کاری تیروئید خفیف بوده و علائم کمی داشته باشد ممکن است نیازی به دارو نباشد.

درمان تیروئیدیت عفونی حاد

در این صورت عفونت باید درمان شود و این احتمالاً شامل استفاده از آنتی بیوتیک خواهد بود. همچنین در صورتی که به موجب آن آبسه روی تیروئید ایجاد شود، ممکن است پزشک تخلیه مایع و چرک را با سوزن ظریف انجام دهد.

درمان تیروئیدیت ناشی از دارو

این مشکل معمولاً تا زمان مصرف داروی ایجاد کننده آن، ادامه دارد. در این صورت پزشک داروئی متفاوت اما مشابه را جایگزین خواهد کرد یا ممکن است بدون جایگزینی دارو ها، لووتیروکسین را نیز در کنار آن ها تجویز کند.

تیروئیدیت عفونی تحت حاد و حاد

درد ناشی از تیروئیدیت تحت حاد و حاد معمولاً با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن قابل کنترل است. در برخی موارد، درد می تواند شدید باشد و ممکن است نیاز به استروئید درمانی وجود داشته باشد.

درمان تیروئیدیت ریدل

درمان این نوع تیروئیدیت نیاز به جراحی دارد.

آیا می توان از ابتلا به تیروئیدیت پیشگیری کرد؟

متأسفانه، اغلب انواع تیروئیدیت قابل پیشگیری نیستند. اما اگر بیمار دچار مشکلاتی است که مجبور به استفاده از ید رادیواکتیو یا پرتودرمانی بوده یا دارو هایی مصرف می کند که خطر ابتلا به تیرووئیدیت را افزایش می دهد بهتر است در مورد خطر ابتلا به تیروئیدیت ناشی از این درمان ها با پزشک خود صحبت کند. شاید بتوان برای جلوگیری از ابتلا به تیروئیدیت گزینه های دیگری جایگزین آن ها کرد.

پیش آگهی (چشم انداز) تیروئیدیت چیست؟

پیش آگهی (چشم انداز) تیروئیدیت به طور کلی خوب است.کم کاری تیروئید ناشی از تیروئیدیت هاشیموتو به طور کلی دائمی است، اما با درمان مادام العمر جایگزینی هورمون تیروئید قابل درمان است.

افرادی که به تیروئیدیت تحت حاد مبتلا می شوند معمولاً یک تا سه ماه علائم را نشان می دهند، اما بهبود کامل عملکرد تیروئید ممکن است 12 تا 18 ماه طول بکشد. این افراد حدود 5 درصد احتمال دارد که به کم کاری دائمی تیروئید مبتلا شوند.

بازیابی کامل عملکرد تیروئید پس از زایمان و تیروئیدیت خاموش (بدون درد) نیز حدود 12 تا 18 ماه طول می کشد. افراد مبتلا به این مشکل حدود 20 درصد شانس ابتلا به کم کاری تیروئید دائمی دارند.

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15455-thyroidits

https://www.nhs.uk/conditions/thyroiditis/#:~:text=Thyroiditis%20is%20swelling%20(inflammation)%20of,the%20body's%20growth%20and%20metabolism.