دنده گردنی (Cervical rib)
دنده گردنی یک دنده اضافی است که از ستون فقرات گردنی رشد می کند. بین 1 تا 3 درصد افراد دارای دنده گردنی هستند که ممکن است در یک یا هر دو طرف گردن رشد کند و ممکن است به سمت پایین برسد تا به اولین دنده بچسبد یا به طور کامل تشکیل نشود.
بسیاری از افراد دارای دنده گردنی ممکن است هرگز متوجه وجود آن نشوند، زیرا استخوان اغلب ریز است و حتی در عکسبرداری با اشعه ایکس مورد توجه قرار نمی گیرد.
داشتن دنده گردنی احتمال فشرده شدن اعصاب یا رگ های خونی بین دنده یا ماهیچه های آن و اتصالات رباطی را که در این فضای کوچک وجود دارد افزایش می دهد (باعث ایجاد سندرم نوراسیک اوت لت می شود). درصد کمی از افراد دارای دنده گردنی به سندروم توراسیک اوت لت مبتلا می شوند.
سندرم توراسیک اوت لت (Thoracic Outlet Syndrome) یا بیماری تنگی خروجی قفسه سینه چیست؟
فضای ایجاد شده بالای دنده اول و پشت استخوان ترقوه توراسیک اوت لت نام دارد و شبکه عصبی بازویی و شریان و ورید ساب کلاوین از این خروجی می گذرند. سندرم توراسیک اوت لت (TOS) زمانی رخ می دهد که اعصاب یا رگ های خونی در بالای خروجی توسط عضلات دنده، استخوان ترقوه یا گردن فشرده می شوند. دنده گردنی گاهی اوقات می تواند باعث این فشار شود.
سندروم توراسیک اوت لت ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود ولی تاکید این مقاله بر بررسی دنده گردنی و اثر آن بر ایجاد این سندوم است.
وضعیت دنده گردنی نسبت به قفسه سینه و مهره های گردن چگونه است؟
هر فردی که با سیستم اسکلتی انسان آشنا باشد، می‌داند که دنده ها به ناحیه قفسه سینه بدن تعلق دارند و با مهره های سینه ای ارتباط دارند و در ادامه آن ها مهره های گردنی قرار دارند. پس دنده گردنی چه معنایی دارد؟
دنده گردنی یک بیماری مادرزادی است که در آن فرد یک و یا یک جفت دنده اضافی گردنی دارد. این دنده های اضافی از هفتمین مهره گردنی منشأ می گیرند. در مراحل اولیه، وضعیت طبیعی است و برآمدگی استخوانی معمولاً دوباره به مهره ها جذب می شود. با این حال، زمانی که این اتفاق نمی افتد، منجر به استخوان سازی اضافی یا ایجاد نوار بافتی سفت می شود.
علائم دنده گردنی چیست؟
با توجه به طراحی بدن انسان به نظر می رسد که یک دنده اضافی یا یک جفت دنده مشکلی ایجاد نکند. با این حال، واقعاً اینطور نیست.
همانطور که گفته شد ناحیه ای که این دنده ها در آن قرار دارند در واقع محل عبور یک دسته اعصاب و رگ های خونی است. دو مورد اصلی در این ناحیه شبکه عصبی بازویی و شریان و ورید ساب کلاوین است.
حال اگر دنده گردنی یا عوامل دیگر باعث ایجاد TOS، شوند اعصاب، شریان و ورید ها فشرده می شوند و منجر به علائم مختلفی می شوند. بر این اساس اگر اعصاب (تی او اس نوروژنیک)، شریان (تی او اس شریانی) و یا ورید (تی او اس وریدی) و یا هر دوی آن ها فشرده شوند با انواع تی او اس و علایم مختلف آن مواجه می شویم.
علائم سندرم خروجی قفسه سینه نوروژنیک کدامند؟
- درد یا ضعف در شانه و بازو
- سوزن سوزن شدن یا ناراحتی در انگشتان
- بازویی که سریع خسته می شود
- آتروفی (کوچک شدن و ضعف) پد شست (عضله کف دست که به انگشت شست منتهی می شود). البته این مشکل بسیار نادر است.
علائم ممکن است ظاهر شده و سپس ناپدید شوند، اما اغلب با بالا نگه داشتن دست ها بدتر می شوند.
علائم سندرم خروجی قفسه سینه وریدی کدامند؟
- ادم (تورم) بازو، دست یا انگشتان
- آبی بودن دست و بازو
- سوزن سوزن شدن دردناک در دست و بازو
- رگ های بسیار برجسته در شانه، گردن و دست
این علائم به این دلیل رخ می دهند که فشرده شدن ورید ممکن است باعث لخته شدن خون شود که به عنوان ترومبوز تلاش یا سندرم پاژه شروتر شناخته می شود و نوعی ترومبوز ورید عمقی است. در این حالت، لخته ها در نتیجه حرکاتی که ورید را فشرده می‌کنند، تشکیل می‌شوند.
ترومبوز ورید عمقی در پا ها شایع تر است. هنگامی که در شانه ها یا بازو ها رخ می دهد، علت آن یا جراحی های اخیر، قرار دادن یک جسم خارجی در قسمت فوقانی بدن مانند دفیبریلاتور قابل کاشت یا پیس میکر و یا سندرم خروجی قفسه سینه است.
علائم سندرم خروجی توراسیک شریانی چیست؟
- دست سرد و رنگ پریده
- درد دست و بازو، به ویژه در هنگام حرکات رو به بالای بازو
- آمبولی (انسداد) شریان در دست یا بازو
- آنوریسم شریان ساب کلاوین
علت ایجاد سندرم توراسیک اوت لت چیست؟
گاهی اوقات دلیل این سندرم یک ناهنجاری مادرزادی مانند دنده گردنی است ولی همیشه اینگونه نیست و ممکن است در اثر آسیب و یا ورزش های خاص ایجاد شود. در ادامه به این دلایل اشاره خواهد شد تا بدانیم دنده گردنی تنها دلیل این سندرم نیست.
- دنده گردنی
- تشکیل غیر طبیعی عضله یا اولین دنده
- بدنسازی
- حرکات مکرر در بالای سر مانند حرکاتی که شناگران انجام می دهند
- افزایش وزن
- وجود تومور در گردن
سندرم تنگی فضای خروجی قفسه سینه یا همان توراسیک اوت لت (TOS) چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا نوع آن مشخص شود. برای اینکار ابتدا شرح حالی از بیمار گرفته می شود. سپس برای تحریک علایم برخی مانورهای فیزیکی انجام می شوند.
علایم برخی بیماری ها و سندرم ها مانند سندرم تونل کارپال، سندرم تونل کوبیتال، بیماری های ستون فقرات و سایر انواع گیر افتادن عصبی شبیه سندرم تنگی فضای خروجی قفسه سینه است و گاهی با آن اشتباه گرفته می شود. در اینصورت پزشک از سابقه بیماری فرد و همچنین انجام مطالعات عصبی یا ام آر ای ستون فقرات گردنی این مشکلات را رد یا تایید می کند.
همچنین سونوگرافی دوبلکس برای بررسی تنگی یا انسداد عروق خونی، رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی دنده گردن یا دنده اول غیر طبیعی، استفاده می شود.
اگر پزشک مشکوک به سندروم توراسیک اوت لت نوروژنیک باشد بی حس کننده موضعی به عضلات اسکلن گردن تزریق می شود. اگر در حالی که این ناحیه بی حس است سایر علائم ناپدید شوند، احتمال ابتلا به TOS نوروژنیک قوی تر است.
سندرم تنگی خروجی قفسه سینه چگونه درمان می شود؟
براساس اینکه در این سندرم عصب و یا رگ تحت فشار قرار گرفته باشد درمان متفاوت خواهد بود.
درمان سندرم توراسیک اوت لت نوروژنیک چطور انجام می شود؟
فیزیوتراپی معمولاً اولین درمان است.
زمانی که فیزیوتراپی علائم را به طور کامل از بین نبرد تزریق سم بوتولینوم موثر است.
اگر پس از فیزیوتراپی و تزریق علائم از بین نرود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. جراحی می تواند شامل بریدن ماهیچه های کوچک گردن (اسکالن قدامی و میانی) و برداشتن دنده گردنی یا دنده اول باشد.
گاهی اوقات، TOS نوروژنیک پس از درمان عود می کند که ممکن است به دلیل بافت اسکار ایجاد شده در محل جراحی یا به دلیل تشخیص اشتباه بیماری رخ دهد.
سندرم توراسیک اوت لت وریدی چطور درمان می شود؟
معمولاً برای درمان TOS وریدی جراحی توصیه می شود که ممکن است شامل برداشتن هر دو ماهیچه اسکلن و ساب کلاویوس و اولین دنده باشد.
خود ورید نیز باید درمان شود. لخته های خون اغلب در اطراف سطح داخلی آسیب دیده ورید فشرده تشکیل می شوند که درمان آن عبارت است از:
مصرف دارو: استفاده از رقیق کننده های خون برای درمان لخته
ترومبولیز: روشی برای برداشتن لخته از ورید که معمولاً قبل از جراحی TOS انجام می شود.
انجام ونوگرام پس از برداشتن دنده: روشی که دو یا سه هفته پس از جراحی TOS انجام می شود تا آسیب باقیمانده در ورید بررسی شود. ورید را معمولاً می توان با آنژیوپلاستی با بالون درمان کرد که در آن از بالون برای باز کردن ورید باریک شده استفاده می شود.
سندرم توراسیک اوت لت شریانی چگونه درمان می شود؟
معمولاً برای TOS شریانی نیز جراحی توصیه می شود که ممکن است شامل برداشتن هر دو ماهیچه اسکلن در گردن، دنده گردنی (در صورت وجود) و اولین دنده باشد. درمان های دیگر عبارتند از:
مصرف دارو: استفاده از رقیق کننده های خون برای درمان لخته
در صورتی که شریان دارای آنوریسم یا لخته باشد، بازسازی یا جایگزینی شریان نیز انجام می شود.
چشم انداز افراد مبتلا به سندرم خروجی قفسه سینه چیست؟
به طور کلی، چشم انداز افراد دارای TOS عالی است. این بیماری در اکثریت قریب به اتفاق افراد (حدود 90٪ موارد) با فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی با موفقیت قابل درمان است. نتایج بعد از جراحی نیز خوب است. با این حال، در برخی از افراد ممکن است پس از فیزیوتراپی و درمان جراحی علائم عود کنند. در این موارد، درمان های دیگر، از جمله یک روش جراحی اضافی، ممکن است به کاهش علائم کمک کند.
دیدگاه خود را بنویسید