تومور های تراشه (Trachea Tumors)
نای بخشی از راه هوایی است که حنجره را به دو برونش اصلی که هوا را به ریه ها می رسانند، متصل می کند.
تومور هایی که از خود تراشه (نای) منشا می گیرند نادر هستند اما تومور هایی که از نواحی دیگر مانند تیروئید، مری، حنجره (voice box) یا ریه به نای متاستاز می‌کنند ( اگرچه ممکن است تنها دو درصد از تمام تومورهای دستگاه تنفسی فوقانی را تشکیل دهند) شایع تر هستند.
همه این تومور های خوش خیم یا بدخیم و با منشا های مختلف می توانند باعث باریک شدن نای شده و مشکلاتی را برای افراد ایجاد کنند.
انواع تومور های تراشه کدامند؟
سه نوع کارسینوم (تومورهای بدخیم) در نای شایع هستند:
- کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous cell carcinoma)، بیشتر در مردان بین 50 تا 70 سال یافت می شود و معمولاً با سیگار کشیدن همراه است. این تومور دارای رشد بسیار سریعی است که تا وقتی که به اندازه قابل برداشته شدن بزرگ نشده باشد قابل تشخیص نیست.
- کارسینوم کیستیک آدنوئید (adenoid cystic carcinomas) که در امتداد پوشش نای گسترش می یابد، برخلاف کارسینوم سلول سنگفرشی، معمولاً رشد کندی دارد و به سیگار کشیدن مربوط نمی‌شود. این تومور به طور مساوی در مردان و زنان در سنین 40 تا 60 سال رخ می دهد.
- تومور کارسینوئیدی یک توده غیر طبیعی با رشد آهسته است که از سلول های غدد درون ریز یا سیستم عصبی منشا می گیرد. این تومور ها ممکن است در هر جایی از بدن از جمله نای ایجاد شوند.
تومور های نای ممکن است خوش خیم باشند اما همچنان به دلیل ایجاد محدودیت در جریان هوا از طریق نای، بدخیمی بالقوه و رشد بیش از حدی که باعث می شود به راحتی قابل درمان نباشند، مشکل ایجاد می کنند. این تومور های خوش خیم شامل موارد زیر هستند:
- کندروم ها (Chondromas)، شایع ترین نوع تومور های نای بوده و از غضروف های تشکیل دهنده نای منشا می گیرند. این نوع تومور ممکن است پس از مدتی سرطانی شود.
- همانژیوم (Hemangioma)، تومور در رگ های خونی کوچک است که ممکن است هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد. اگر کودک مبتلا به خال مادرزادی همانژیوم به طور ناگهانی مشکلات تنفسی را تجربه کند، باید از لحاظ تومور همانژیوم مورد بررسی قرار گیرد.
- پاپیلوم ها تومور هایی هستند که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شوند. پاپیلوماتوز به تومورهای پاپیلومای متعدد اشاره دارد.
علائم تومور های نای کدامند؟
مشکلات تنفسی اغلب اولین علامت یک تومور خوش خیم یا بدخیم (سرطانی) است. با این حال، این مشکلات ممکن است ناشی از تنگی نای، آسم، برونشیت یا بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) باشد، بنابر این پزشک برای تایید وجود تومور به دنبال علائم زیر نیز خواهد بود:
- خس خس سینه، تنگی نفس و سرفه ( با یا بدون خون).
- تنفس پر سر و صدا، از جمله صدای نفس نفس زدن.
- عفونت های مکرر راه هوایی فوقانی.
- مشکل در بلع و گرفتگی صدا، که ممکن است نشان دهد تومور فراتر از نای رشد کرده است و به مری فشار می آورد.
علل و عوامل خطر ابتلا به تومور های بدخیم (سرطان) و بدخیم نای کدامند؟
- سن: سرطان تراشه در افراد بالای 55 سال شیوع بیشتری دارد.
- جنسیت: مردان بیشتر از همتایان زن خود به سرطان نای مبتلا می شوند.
- قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا: افرادی که به طور منظم در معرض مواد سرطان زا مانند آزبست یا سایر سموم هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان نای هستند.
- ابتلا به سرطان در گذشته: افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان سر و گردن یا هر نوع سرطان دیگری در گذشته را داشته اند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان نای هستند.
- عادات ناسالم سبک زندگی: اعتیاد شدید به سیگار یا مصرف منظم تنباکو یا الکل احتمال ابتلا به سرطان نای را افزایش می دهد.
- عادات غذایی: افرادی که رژیم غذایی فاقد میوه ها، سبزیجات و مایعات دارند و مواد غذایی ناسالم و حاوی نمک را دنبال می‌کنند، بیشتر مستعد ابتلا به سرطان نای هستند.
- عفونت ویروسی: ویروس پاپیلومای انسانی، افراد را در برابر تشخیص سرطان تراشه آسیب پذیرتر می کند.
- همانژیوم: که ممکن است از صورت به گردن گسترش یابد.
تومورهای نای چگونه تشخیص داده می شوند؟
تشخیص تومور های نای دشوار است زیرا بسیار نادر هستند و در بیشتر موارد رشد آهسته دارند. همچنین ممکن است به اشتباه به عنوان یک مشکل تنفسی دیگر مانند آسم، برونشیت یا COPD تشخیص داده شود. پس پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را برای تعیین علت مشکلات تنفسی تجویز کند:
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT). این اسکن تصاویری را نشان می دهد که می تواند اندازه تومور، باریک شدن نای و وضعیت غدد لنفاوی اطراف را مشخص کند.
- برونکوسکوپی. یک برونکوسکوپ (لوله ای با یک دوربین کوچک در انتهای آن) وارد نای می شود و به پزشک اجازه می دهد تا هرگونه ناهنجاری را در نای مشاهده کرده و از سلول ها برای بررسی سرطانی بودنشان نمونه برداری کند. برونکوسکوپی مجازی (بازسازی سه بعدی راه های هوایی) با سی تی اسکن، و بدون نیاز به برونکوسکوپی، تصویری از نای می گیرد. با اینکه با این روش نمی توان نمونه برداری انجام داد اما می تواند یک تصویر عالی برای مشاهده وسعت تومور بگیرد.
- تست عملکرد ریوی. عملکرد ریه ها را نشان می دهد و ممکن است یک الگوی کلاسیک را کشف کند که نشان دهنده انسداد در نای است.
تومور های ترانشه چطور درمان می شوند؟
چندین گزینه درمانی برای تومور های نای وجود دارد که برخی برای درمان و برخی با هدف کاهش علائم هستند. زمانی که تومور خیلی بزرگ بوده و یا به نواحی اطراف (قابل برداشتن نباشد) یا به سایر نواحی بدن گسترش یافته باشد نمی توان آن را برداشت. برخی از درمان های جراحی و غیر جراحی تومور ها عبارتند از:
- استنت گذاری نای و نایژه. یک لوله ساخته شده از فلز، سیلیکون یا مواد دیگر به نای وارد می شود تا راه هوایی باز بماند.
- جراحی برای برداشتن بخشی از نای و تومور. پس از جراحی دو بخش نای به هم متصل می شوند.
- ممکن است از لیزر درمانی استفاده شود که اساساً تومور را تبخیر می کند.
- درمان فوتودینامیک. که روشی چند مرحله ای و سرپایی است. در این روش دارویی (فتوفرین) به رگ های بیمار تزریق می شود. طی دو روز آینده، دارو در تومور متمرکز می شود اما فعال نیست. سپس، با برونکوسکوپی نور لیزر به سمت تومور هدایت می شود و آن را هدف قرار می دهد تا فتوفرین را فعال کرده و تومور را از بین ببرد. چند روز پس از آن، از برونکوسکوپ برای برداشتن بافت تومور مرده استفاده می شود. این روش در حالی که اغلب برای کوچک کردن تومور موثر است، اما درمان کننده نیست. فتوفرین معمولاً باعث می شود بیماران حدود یک ماه پس از مصرف آن دچار آفتاب سوختگی جدی شوند.
- میکرو دبریدینگ (Micro-debriding) اجازه می دهد تا یک لوله با یک میکرو دبرید از طریق برونکوسکوپ وارد تومور شود. دبریدر برای باز شدن نای تومور را می جود.
- کورینگ تومور با برونکوسکوپ ریجید برای جدا کردن بافت تومور از دیواره داخلی نای.
- پرتودرمانی ممکن است برای درمان تومور هایی استفاده شود که:
- بیش از 50 درصد نای را درگیر می کنند.
- به غدد لنفاوی یا سایر نواحی قفسه سینه گسترش یافته اند.
- برای بیمارانی که کاندیدای جراحی خوبی نیستند.
- تومورهایی که تمایل دارند در فاصله های بیشتر و در بخش های پایینی نای پخش شوند، همچنین تمایل دارند در محل تومور اصلی نیز دوباره ایجاد شوند. برای مثال در مورد تومور کیستیک آدنوئید، ممکن است پس از جراحی از پرتودرمانی نیز استفاده شود.
دو نوع پرتو درمانی برای درمان تومور های نای وجود دارد (البته این تومور ها فقط تا حدی به پرتو پاسخ می دهند) که عبارتند از:
- تابش پرتو خارجی (External–beam radiation) که معمولاً به صورت سرپایی روزانه در یک دوره شش هفته ای انجام می شود. خود درمان فقط چند دقیقه طول می کشد، بیمار معمولاً چیزی احساس نمی کند، اما ممکن است عوارض جانبی مانند بی حالی ایجاد شود.
- براکی تراپی یا پرتو درمانی داخلی شامل قرار دادن چشمه های رادیواکتیو دانه ای است. دانه ها به طور موقت در نزدیکی تومور کاشته می شوند تا آن را از بین ببرند. در این روش بصورت سرپایی یک برونکوسکوپ یک کاتتر کوچک را از تومور عبور می دهد. دانه ها به مدت چند دقیقه در این کاتتر کاشته می شوند و سپس کاتتر و دانه ها خارج می شوند. دانه های کاشته شده خیلی دور از ناحیه درج نفوذ نمی‌کنند، بنابراین دوز تابش بیشتر از تابش پرتو خارجی است. براکی تراپی ممکن است پس از تابش پرتو خارجی نیز استفاده شود.
دیدگاه خود را بنویسید