التهاب دستگاه تنفسی: تراکئوبرونشیت
یک پژوهش بازبینی در سال 2018 میگوید تراکئوبرونشیت و برونشیت حاد اغلب به جای هم به کار برده میشوند. حاد به این معنی است که این وضعیت تنها چند هفته است که رخ داده. تفاوت میان این دو واژه به جایگاه التهاب برمیگردد. در تراکئوبرونشیت، التهاب در نای رخ داده ولی در برونشیت، التهاب تنها در نایژه ها دیده میشود.
برای اینکه پزشک بداند شما دچار برونشیت حاد شده اید یا تراکئوبرونشیت، ممکن است نیاز به چندین آزمایش (مانند عکسبرداری سینه) و بررسی نشانه ها دارد. هرچند هر دو وضعیت درمانشان یکسان است بنابراین شاید چندان تفاوتی هم نداشته باشد که این دو از هم تفکیک شوند.
یک تفاوت تراکئوبرونشیت و برونشیت حاد در این است که تراکئوبرونشیت (درگیری نای و نایژه) میتواند با گلودرد همراه باشد و باعث شنیده شدن سوت تنفسی شود چرا که راه هوا تنگ شده است. این باعث میشود بیمار احساس کند نمیتواند دم عمیق بکشد و هوای کافی به شش های خود برساند.
برونشیت مزمن به التهاب یا عفونت نایژه گفته میشود که بیش از سه ماه در یک سال و در دو سال پیاپی تجربه شده است. برونشیت مزمن با تراکئوبرونشیت تفاوت دارد.
علائم و نشانه های تراکئوبرونشیت چیست؟
اگر برخی از نشانه های زیر را داشته باشید ممکن است به التهاب نای و نایژه دچار شده باشید:
- سرفه
- سردردهای خفیف
- درد در سینه
- گلودرد
- خستگی
- بدن درد خفیف
علائم ممکن است تا سه هفته طول بکشد.
چه عواملی باعث تراکئوبرونشیت میشوند؟
عوامل زیر میتوانند باعث تراکئوبرونشیت یا همان التهاب یا عفونت نای – نایژه شوند:
- عفونتهای میکروبی
برونشیت برخاسته از عفونت میکروبی به طور میانگین هر ساله 5% از بزرگسالان را درگیر میکند و بیشتر این موارد در پاییز و زمستان رخ میدهند.
شایعترین علت عفونت میکروبی ناِی یا نایژه، عفونتهایی است که در سطح جامعه پخش میشوند. 95% وقتها عامل آن ویروسهایی مانند اینها هستند:
- آنفلوانزا
- سرماخوردگی
- کرونا (کووید 19)
همچنین باکتریها نیز میتوانند باعث عفونت نای و نایژه شوند:
- کلامیدوفیلا پنومونیه Chlamydophila pneumoniae
- بوردتلا پرتوسیس Bordetella pertussis
· مایکوپلاسما پنومونیه Mycoplasma pneumonia
افزون بر این، عفونتهای قارچی مانند اسپریژیلوس Aspergillus نیز گاهی باعث عفونت نای و نایژه میشوند.
- عفونتهای ونتیلاتوری
اگرچه عفونتهای ونتیلاتوری نیز به دلیل عفونت میکروبی رخ میدهند ولی شرایطی که باعث آن میشود متفاوت است. عفونتهایی که با ونتیلاتور پیوند دارند، یکی از عوارض شایع ونتیلاتور در کسانی است که در مراقبتهای ویژه برای تنفس به ونتیلاتور وصل هستند به ویژه کسانی که برای کمک به تنفس، به ونتیلاتور مکانیکی نیاز دارند (بر پایه پژوهشی در سال 2019) . هنگامی که فرد دستکم 48 ساعت از ونتیلاتور بهره میبرد این عارضه ممکن است رخ دهد.
این وضعیت میتواند به سینه پهلوی ناشی از ونتیلاتور بینجامد که در آن کیسه های هوایی ریز در شش ها چرک میکنند.
- از دیگر عوامل التهاب یا عفونت نای و نایژه آلرژی ها و مواد محرک هستند:
- استنشاق دود و دخانیات
- غبار و ریزیگرد
- آلودگی هوا
چه عواملی زمینه ساز تراکئوبرونشیت هستند؟
افزون بر عواملی که مستقیما باعث التهاب یا عفونت نای و نایژه میشوند، برخی عوامل هم احتمال انها را افزایش میدهند:
- داشتن وضعیتی که دستگاه ایمنی را سرکوب یا ضعیف میکند
- پیشه هایی که در آنها پیوسته در معرض مواد محرک تنفسی قرار دارید
- سیگار کشیدن یا قرار گیری در معرض دود سیگار دیگران
- سابقه خانوادگی مشکلات ریوی یا تنفسی
تراکئوبرونشیت چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک برای شناسایی تراکئوبرونشیت، افزون بر معاینه و پرس و جو درباره نشانه ها و علائم و تاریخچه پزشکی، ممکن است از این روشها نیز بهره بگیرد:
- آزمایش خون
- عکس سینه
- سی تی اسکن
روشهای درمان تراکئوبرونشیت چیست؟
اگر پزشک شما را گرفتار التهاب یا عفونت نای و نایژه بداند، بسته به عامل آن درمان را برنامه ریزی میکند.
اگر علت عفونت، ویروس سرماخوردگی، آنفلوانزا یا کرونا باشد بدون آنتی بیوتیک معمولا بهبود می یابد. یادتان باشد آنتی بیوتیک تنها باکتریها را نابود میکند و کاری به ویروسها ندارد. معمولا درمان عفونتهای ویروسی بر داروهای کاهش علائم استوار است:
- داروهایی برای پایین آوردن تب و درد مانند استامینوفن
- داروهای ضد التهاب مانند استروئیدها (مانند پردنیزون)
- داروهای غیرپزشکی مانند درمانهای خانگی و طبیعی که در کنار درمانهای پزشکی به کمک شما می آیند:
- نوشیدن چای و مایعات گرم فراوان
- نوشیدن دمنوشهای گیاهی در کسانی که زمینه آلرژی یا آسم ندارند
- استراحت فراوان
- بخور دادن در کاسه آب داغ
- افزایش نم هوای خانه با رطوبت ساز سرد
درمان تراکئوبرونشیت ونتیلاتوری معمولا با آنتی بیوتیک است.
درمان هر گونه عفونت نای و نایژه که باکتریها در آن نقش داشته باشند با آنتی بیوتیک انجام میشود.
درمان التهاب نای و نایژه که در پی آلرژی و مواد محرک رخ داده باشد با داروهای ضد التهاب انجام میشود.
سحن پایانی
در موارد استاندارد، تراکئوبرانشیت ظرف سه هفته بهبود می یابد و بیشتر مردم بدون عوارض خوب میشوند. ولی برخی افراد دچار سینه پهلو میشوند و موارد نادری هم از دیسترس تنفسی (زجر تنفسی) و نارسایی ریوی به دنبال التهاب نایژه ها گزارش شده است.
از آنجایی که احتمال عوارض در التهاب نای و نایژه وجود دارد، اگر دچار تنگی نفس یا سرفه زیاد یا مخاط خونی شده اید حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
دیدگاه خود را بنویسید