عمل جراحی ریه: پنومونکتومی یا برداشتن شش
پنومونکتومی به عمل جراحی گفته میشود که در آن، همه شش برداشته میشود. اگر شش راست برداشته شود به آن پنومونکتومی راست و اگر شش چپ برداشته شود، پنومونکتومی چپ میگویند. عمل شش برداری گسترده ترین نوع جراحی ریه است. دیگر انواع جراحی های ریه برش گوه ای و لوبکتومی هستند که در آنها تنها بخشی از ریه برداشته میشود.
عمل پنومونکتومی چگونه است؟
در عمل استاندارد یا ساده برداشتن شش، جراح همه یک شش را برمیدارد و گاهی وقتها، عصبها و بافتهای پیرامون آن را نیز برمیدارد.
در عمل اسکتراپلورال پنومونکتومی، بخشهای زیر برداشته میشوند:
- شش
- پلورا (پرده دربرگیرنده ششها و دیواره قفسه سینه)
- پری کاردیوم (پرده پیرامون قلب)
- بخشهایی از دیافراگم (ماهیچه ای که زیر شش ها جای دارد)
بسته به مورد، پزشک از توراکوتومی یا جراحی به کمک تصویر ممکن است استفاده کند که به آن واتس VATS میگویند. واتس کم تهاجمی تر است ولی همیشه شدنی نیست.
عمل جراحی برداشتن شش برای درمان چه بیماریهایی انجام میشود؟
در بیشتر وقتها، برداشتن ششها برای درمان سرطان ریه یا پیرامون آن انجام میشود ولی گاهی هم برای درمان وضعیتهای پزشکی دیگر این روش به کار گرفته میشود.
- سرطان ریه
- تومور کارسینوئید ریه
- مزوتلیوم پلورال
- برخی آسیب های ریه
- آسپرژیلوز (Aspergillosis.)
- برونشکتازی
- سل
- تیموم یا تیموما
در چه صورت نیاز به جراحی پنومونکتومی یا برداشتن شش داریم؟
- اگر سرطان تنها در یک شش باشد و گسترش نیافته باشد و با برداشتن شش درمان پذیر باشد
- تومور در جایی درون شش است که پزشک نمیتواند بدون برداشتن همه شش، همه آن را بردارد.
- قلب، رگهای خونی و کارکرد ریه به اندازه ای خوب هستند که بتوانید جراحی را پشت سر بگذارید.
چه کسانی نمیتوانند عمل پنومونکتومی انجام بدهند؟
اگر هر یک از شرایط زیر را داشته باشید، این عمل را نمیتوانید انجام بدهید:
- ریه خوب کار نمیکند
- بیماری شدید دریچه قلب دارید
- پرفشاری ریه شدید دارید
- کارکرد بطن قلب خوب نیست (از این رو توانایی پمپ کردن خون به بدن کاهش یافته است)
چگونه برای عمل جراحی برداشتن شش آماده شوم؟
آزمایشهای پیش از عمل:
در روزها یا هفته های پیش از جراحی، آزمایشهایی باید انجام بدهید تا کارکرد ریه و قلب روشن شود. ممکن است آزمایش عملکرد ریه، نوار و اکوی قلب، عکس ریه، سی تی اسکن و آزمایش خون پیش از جراحی نباز باشد.
مراقبتهای پیش از عمل:
- سیگار را کنار بگذارید و تا شش هفته پس از عمل هرگز نباید سیگار بکشید یا در معرض دود سیگار دیگران باشید.
- فهرستی از داروهایی که مصرف میکنید بنویسید و به پرستار یا پزشک بدهید. بدون هماهنگی با پزشک نباید هیچ دارویی را کنار بگذارید یا مصرف کنید.
- اگر هر گونه آلرژی دارویی یا خوراکی دارید با کادر درمان در میان بگذارید.
- از نیمه شب پیش از عمل هیچ چیزی نخورید و نیاشامید.
عمل جراحی پنومونکتومی چگونه انجام میشود؟
- پیش از عمل بر روی تخت دراز میکشید و بیهوشی به شما داده میشود. بدنتان به دستگاههای وصل است که علائم حیاتی شما را نشان میدهند.
- برشی در پهلو یا پشت در میان دو دنده زده میشود و دنده ها از هم باز میشوند تا جراح به ریه دسترسی پیدا کند. بافتها و اندامهای پیرامون مانند دیافراگم، پرده قلب و پلورا با دقت کنار زده میشوند.
- باد ریه تخلیه میشود و از راه برش، از بدن بیرون کشیده میشود. هر ساختار یا بافت دیگری هم که نیاز باشد همراه آن بیرون آورده میشود.
- اگر نیاز باشد، بازسازی در دیافراگم یا پرده قلب انجام میشود.
- دنده ها، ماهیچه ها و پوست بسته میشوند و سپس زخم بخیه و پانسمان میشود.
در بیشتر وقتها، در پنومونکتومی جراح درن برای تخلیه مایعات نمیگذارد.
جراحی برداشتن شش چقدر طول میکشد؟
عمل برداشتن شش چند ساعت ممکن است زمان ببرد. مدت زمان آن بستگی به چند عامل دارد، برای نمونه این که آیا شش راست قرار است برداشته شود یا چپ. عمل برداشتن شش همراه با برخی بافتها و اندامهای دیگر ، زمان بیشتری میبرد.
شرایط من پس از عمل برداشتن ریه چگونه خواهد بود؟
پس از پنومونکتومی، چند شب باید در بیمارستان بستری و زیر نظر باشید. در این مدت، علائم شما مانند میزان اکسیژن، ضربان قلب و فشار خون مرتبا اندازه گیری میشود.
گاهی برای رساندن اکسیژن بیشتر، شلنگ باریک اکسیژن در زیر بینی جایگذاری میشود.
برای آرام کردن درد از مسکن بهره میبرید.
آزمایش خون و اسکن یا آزمایشهای دیگر در بیمارستان از شما گرفته میشود تا وضعیت بدنتان روشن شود و پزشک مطمئن شود آمادگی مرخص شدن دارید.
ممکن است کار درمانگر یا فیزیوتراپیست برای آموزش ورزشهای تنفسی به کمک شما بیاید.
پس از عمل جراحی پنومونکتومی، چه چیزی جای شش را میگیرد؟
همین که شش برداشته شد، هوا فضای خالی را پر میکند و در پایان، مایع با هوا جایگزین میشود. با گذر زمان، قلب، دیافراگم و دیگر ساختارها و اندامهای همسایه کمی جا به جا شده و جای خالی را پی میکنند. بخش باقیمانده ریه هم ممکن است کمی باز و بزرگتر شود.
فواید و مزیتهای انجام جراحی پنومونکتومی چیست؟
در درمان سرطان، جراحی برداشتن شش میتواند به برداشته شدن کامل تومور و جلوگیری از گسترش سرطان کمک کند.
اگر این عمل برای بیماریهای دیگر ریه یا آسیب های ریه انجام شده باشد، برداشتن بخش آسیب دیده ریه به جلوگیری از پیامدهای مرگباری همچون آمفیزم، عفونت قارچی یا عفونت باکتری ریه کمک میکند.
خطرات و عوارض جراحی پنومونکتومی چیست؟
عمل برداشتن ریه جراحی بزرگی است که میتواند پیامدهایی به دنبال داشته باشد و احتمال عوارض در آن، بیشتر از جراحی برداشتن بخشی از ریه است. برخی از عوارضی که در پنومونکتومی ممکن است رخ دهد اینها هستند:
- آمفیزم
- عفونت
- ایست قلبی
- سینه پهلو (پنومونی)
- نشت هوا به حفره سینه
- آریتمی (ناهماهنگی ضربان قلب)
- فیستول برونکوپلورال (پدید آمدن گذرگاه غیرطبیعی میان راه های هوایی بزرگ و فضای میان لایه پوشاننده شش ها)
- خونریزی حفره سینه (هموتوراکس)
- آمبولی ریه
- واکنش به بیهوشی
- نارسایی تنفسی
- فلج تارهای صوتی
- سندرم پس از پنومونکتومی (اگر اندامهای پیرامون پس از تهی شدن جای ریه، خیلی جا به جا شوند ممکن است باقی مانده به ریه و مری فشار زیادی آمده و راه هوا بند بیاید. این وضعیت ممکن است سالها پس از جراحی رخ دهد.
- برگشت سرطان (سرطان میتواند از جاهای دیگر بدن دوباره رشد کند)
از آنجایی که سمت راست و چپ سینه آناتومی متفاوتی دارند، جراحی برداشتن شش راست خطرات بیشتری میتواند داشته باشد.
پس از جراحی برداشتن ریه چقدر طول میکشد کامل خوب شوم؟
بهبودی پس از شش برداری چند ماه زمان میبرد. در این مدت باید مراقب باشید دچار عوارض نشوید.
مراقبتهای پس از عمل پنومونکتومی چیست؟
- در دوره بهبودی نباید فعالیت بدنی زیاد داشته باشید. در روزهای نخست از رانندگی و بلند کردن اجسام هم باید خودداری کنید.
- بیشتر از همیشه احساس خستگی میکنید. پس به خود استراحت بدهید.
- ممکن است فعالیتهای روزمره را همانند گذشته نتوانید انجام بدهید.
- ورزشهای تنفسی که به شما آموزش داده شده را حتما انجام بدهید.
برخی از این تغییرات گذرا هستند و برخی دیگر تا آخر با شما می مانند و باید راههایی برای سازگاری با آنها پیدا کنید.
امید به زندگی در کسانی که یک شش دارند چقدر است؟
اینکه پس از جراحی برداشتن یک شش چقدر زنده می مانید بستگی به عوامل زیر دارد:
دلیل برداشتن شش چه بوده است: برای نمونه بیش از سه نفر از هر چهار نفری که دچار سل میشوند و جراحی شش برداری را پشت سر میگذارند دستکم تا ده سال پس از جراحی زندگی میکنند. ولی پژوهشهای تازه تز نشان میدهد یک نفر از هر سه نفری که جراحی شش برداری را برای درمان سرطان ریه غیر سلول کوچک انجام داده اند تا 5 سال پس از آن زنده مانده اند. بنابراین طول عمر پس از جراحی بستگی زیادی به شرایط بدن پیش از جراحی دارد.
آیا درمانهای دیگری انجام میدهید یا نه: بسته به شرایطتان، درمانهای بیشتر و تکمیلی میتواند به افزایش امید به زندگی کمک کند.
شش راست را برداشته اید یا چپ: کسانی که شش چپ را برداشته اند دورنمای بهتری از کسانی که شش راست برداشته اند دارند.
پس از عمل پنومونکتومی در چه صورت با پزشک باید تماس بگیرم؟
اگر هر سوال یا نگرانی دارید با پزشک گفتگو کنید. همچنین در موارد زیر باید هر چه زودتر با پزشک خود تماس بگیرید:
- پانسمان روی زخم جراحی خیس خون شده است
- مایع رنگی یا بد بو در جای زخم یا پیرامون آن دیده یا بوییده میشود.
- سرفه همراه با مخاط زیاد یا رنگی دارید
- تب
- تهوع یا استفراغ
- دردی که با دارو بهبود نمی یابد
در موارد زیر هر چه زودتر با اورژانس تماس بگیرید:
- خلط خونی
- تنگی نفس شدید
- درد ناگهانی قفسه سینه همراه با نفس نفس زدن
- از دست دادن هوشیاری یا غش کردن
دیدگاه خود را بنویسید