عمل کاهش حجم ریه

عمل کاهش حجم ریه 

جراحی کاهش حجم ریه (Lung volume reduction surgery) که کوتاه شده آن LVRS است، عملی است که در آن بخش آسیب دیده شش برداشته میشود تا هوای محبوس شده، کاهش یابد. هدف از این جراحی، بهبود کارکرد ریه و کاهش علائم در بیماران انسداد ریوی مزمن (COPD) است. جراحی کاهش حجم ریه به بهبود کیفیت زندگی کمک میکند ولی بر طول عمر تاثیری نمیگذارد. 

شکل- آمفیزم (تصویر سمت چپ کیسه های هوایی طبیعی و تصویر سمت راست کیسه های هوایی که گرفتار آمفیزم شده اند را نشان داده است. 

جراحی کاهش حجم ریه چیست؟ 

جراحی کاهش حجم ریه یا ال وی آر اس (LVRS) عملی است که در آن بخشی از ریه برداشته میشود تا ریه بهتر کار کند. عمل کاهش حجم ریه، کم شدن اندازه شش ها را به دنبال دارد و کمک میکند هوا به بخشهای سالم شش برسد. از این رو اکسیژن بیشتری به گردش خون و بافتها میرسد. 

عمل جراحی کاهش حجم ریه بیشتر در بیمارانی که آمفیزم شدید دارند انجام میشود. آمفیزم گونه ای از بیماری انسداد ریوی مزمن است که در آن، هوا در کیسه هایی در ششها گیر میکند. 

معمولا پزشکان تنها پس از ترک سیگار و پس از این که درمانهایی که برای بهبود ریه انجام شده پاسخ نداده اند، این جراحی را در پیش میگیرند. 

جراحی کاهش حجم ریه، علاج بیماری انسداد ریوی مزمن نیست و به افزایش عمر کمکی نمیکند بلکه این کار برای آسانتر شدن زندگی و کاهش علائم انجام میشود. 

شرایط انجام جراحی کاهش حجم ریه چیست؟ 

پژوهشها نشان میدهند این عمل تنها برای کسانی سودمند است که شرایط زیر را دارند: 

• سن کمتر از 75 سال  
• تنگی نفس شدید که حتی با دارو و درمانهای توانبخشی ریه بهبود نمی یابد 
• درگیر بودن بخش بالایی ریه و آسیب دیدگی کمتر در بخشهای دیگر ریه 
• باد شدن بیش از اندازه ریه ها و شواهد محبوس شدن شدید هوا در ریه 
• سیگاری نبودن دستکم از از چهار ماه پیش یا بیشتر 
• توانایی انجام شش تا ده هفته توانبخشی ریه پیش از جراحی و 10 تا 12 جلسه پس از جراحی 

تفاوت میان عمل جراحی باز و برونکوسکوپی کاهش حجم ریه چیست؟ 

پزشک برای کاهش حجم ریه میتواند بخشهای آسیب دیده ریه را با دو روش بردارد: 1) زدن برشی در سینه با به کار گیری توراکوسکوپی (Thoracoscopy) یا استرنوتومی (sternotomy) یا 2) استفاده از دریچه های ویژه ای که به هوا امکان گریختن میدهد تا در کیسه ها گیر نکند (جراحی برونکوسکوپی کاهش حجم ریه). 

جراح با دقت وضعیت بیمار را ارزیابی میکند تا بهترین رویکرد جراحی را برای او برگزیند. 

جراحی ریه با توراکوسکوپی و استرنوتومی چگونه است؟ 

دو روش برای برداشتن بخش آسیب دیده ریه وجود دارد: 

1. توراکوسکوپی (Thoracoscopy) 

در توراکوسکوپی، جراح سه تا پنج برش کوچک در دو سوی سینه میان دنده ها میزند. در این روش معمولا از تصاویر ویدئویی کمک گرفته میشود. ویدئواسکوپ از راه یکی از برشها به درون سینه فرستاده میشود تا جراح بتواند ششها را ببیند. 

شکل- توراکوسکوپی با ویدئوتوراکوسکوپ 

توراکوسکوپی روشی کم تهاجمی تر از استرنوتومی است. 

شکل- استرنوتومی 

1. استرنوتومی (sternotomy) 

در استرنوتومی مدیان، جراح برشی از استخوان جناغ میزند تا سینه را باز کند. در این روش پزشک میتواند از همین برش به هر دو ریه دسترسی پیدا کند. بهبودی پس از استرنوتومی معمولا کمتر از ریکاوری توراکوسکوپی درد دارد. 

چه آزمایشهایی پیش از جراحی کاهش حجم ریه باید بگیرم؟ 

اگر شرایط مورد نیاز برای جراحی کاهش حجم ریه را داشته باشید، برخی از آزمایشهایی که ممکن است نیاز باشد انجام دهید اینها هستند: 

• عکسبرداری: عکس رادیولوژی سینه (پرتوی ایکس) و سی تی اسکن با رزولوشن بالا به پزشک کمک میکنند ببیند آیا مقدار هوایی که در ششها گیر کرده است زیاد است یا نه و چقدر آسیب زده است. 
• آزمایشهای عملکرد ریه: عمل کاهش حجم ریه در کسانی که FEV1  (حجم بازدمی با فشار در یک ثانیه) کمتر از 45% در آزمایش اسپیرومتری دارند بیشتر احتمال دارد که سودمند باشد. 
• تستهای ورزش: آزمایش استرس ورزشی متابولیک (تست ورزش قلبی ریوی) و تست شش دقیقه راه رفتن به پزشک کمک میکند بداند چه مقدار ورزش را میتوانید تاب بیاورید. 
• آزمایش دیفیوژن ریه: پزشک ممکن است بخواهد بداند آیا گنجایش انتشار مونوکسید کربن (DLCO ) بالای 20% حجم پیش بینی شده است یا نه. 
• آزمایشهای قلب: ممکن است نوار قلب، اکوی قلب و تست ورزش از شما خواسته شود تا عملکرد قلبتان روشن شود. 
• اسکن پرفیوژن / تهویه (Ventilation/perfusion scan) و آزمایش گاز خون سرخرگی (arterial blood gas): این آزمایشها به پزشک داده هایی درباره عملکرد دستگاه تنفسی میدهند. 

چگونه برای عمل کاهش حجم ریه آماده شوم؟ 

• از هشت ساعت پیش از عمل هیچ چیزی نخورید و نیاشامید. 
• برخی داروها را نباید پیش از عمل بخورید. در اینباره از پزشک بپرسید و هر داروی گیاهی، شیمیایی یا مکملی که میخورید را حتما با پزشک در میان بگذارید. 
• پس از چند روز بستری در بیمارستان، هنگامی که مرخص میشوید نمیتوانید خودتان رانندگی کنید. 

عمل جراحی کاهش حجم ریه چقدر طول میکشد؟ 

بسته به رویکرد جراحی، عمل یک تا سه ساعت زمان میبرد. 

شکل- در تصویر بالا سمت راست، کیسه های هوایی در آمفیزم و در سمت چپ کیسه های هوایی سالم نشان داده شده است. 

شرایط من پس از عمل کاهش حجم ریه چگونه خواهد بود؟ 

هنگامی که در اتاق ریکاوری به هوش می آیید، همه علائم حیاتی شما زیر نظر کادر درمان است. پس از پایدار شدن وضعیتتان به بخش بستری فرستاده میشوید و چند روز در بیمارستان بستری می مانید. 

فواید و مزیتهای عمل کاهش حجم ریه چیست؟ 

فواید این عمل جراحی ریه اینها هستند: 

• بهبود کیفیت زندگی 
• بهبود کارکرد ریه 
• کاهش تنگی نفس 
• بهبود توانایی ورزش کردن 
• بهبود تنفس 
• کاهش فشار بر دیافراگم 

خطرات و عوارض جراحی کاهش حجم ریه چیست؟ 

پزشک هر چه تجربه و دانش بیشتری داشته باشد بیشتر میتواند جلوی پیامدهای ناخواسته پس از عمل را بگیرد. با این حال، همه عمل های جراحی کمی احتمال عوارض دارند. عوارض جراحی کاهش حجم ریه میتواند اینها باشد: 

• واکنش به ماده بیهوشی 
• فرونشست یا کلاپس ریه (پنوموتوراکس) 
• نشت هوا از جای بخیه 
• سینه پهلو یا عفونت های دیگر 
• حمله قلبی (myocardial infarction)

آیا عمل کاهش حجم ریه میتواند به مرگ منجر شود؟ 

هر جراحی که در ریه انجام شود جراحی جدی است و خطراتی به دنبال دارد. احتمال مرگ و میر در عمل کاهش حجم ریه 3 تا 5% است که بسته به سن و وضعیت بدن میتواند بالاتر یا پایین تر باشد. 

تا چند روز پس از عمل کاهش حجم ریه باید بستری بمانم؟ 

معمولا سه تا هفت روز (بسته به روش جراحی) باید بستری بمانید. در هفته های نخست پس از جراحی باید توانبخشی ریه را آغاز کنید. 

احتمال موفقیت عمل کاهش حجم ریه چقدر است؟ 

این عمل جراحی به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی در نیمی از بیمارانی که این عمل را پشت سر میگذارند کمک میکند. یادتان باشد عمل کاهش حجم ریه، علاج آمفیزم نیست بنابراین منظور از موفقیت این درمان، کارایی آن در کاهش علائم است. کاهش علائم معمولا دو تا پنج سال باقی می ماند. 

پس از عمل کاهش حجم ریه چقدر افزایش عمر خواهم داشت؟ 

شوربختانه انتظار عمر (امید به زندگی) در عمل کاهش حجم ریه هیچ تفاوتی نمیکند بلکه تنها کیفیت زندگی بهتر میشود. 

در چه صورت باید با پزشک تماس بگیرم؟ 

اگر نشانه ای از عفونت، فرونشست یا کلاپس ریه یا دیگر علائم جدی دیدید هر چه زودتر با اورژانس تماس بگیرید. برخی از عوارضی که باید آنها را جدی بگیرید و پیگیری کنید اینها هستند: 

• تب 
• درد سینه 
• تنگی نفس شدید 
• کبودی پوست، لبها یا ناخن 

سخن پایانی 

عمل جراحی کاهش حجم ریه میتواند به برخی از کسانی که از آمفیزم رنج میبرند کمک کند زندگی بهتری داشته باشند و بیشتر از زندگی لذت ببرند ولی این عمل برای همه سودمند نیست. اگر پزشک این عمل جراحی را به شما پیشنهاد داده است، درباره معایب و مزایای آن با او گفتگو کنید.