دکتر بهزاد رحمانی 

عفونت شایع معده عفونتی است که از وجود هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) در داخل معده حاصل میشود. معمولا آلودگی به این باکتری در دوران کودکی اتفاق می افتد. عفونت معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری یکی از عوامل اصلی زخم معده است. این میکروب در بیش از نیمی از مردم دنیا وجود دارد. بیشتر مردم خود از این عفونت آگاه نمیشوند چون غالبا این باکتری علائم بیماری ایجاد نمیکند. اما اگر دچار علائم زخم گوارشی شدید احتمالا دکتر برایتان آزمایش هلیکوباکتر پیلوری توصیه میکند. اگر این عفونت معده را داشته باشید به راحتی با آنتی بیوتیکی که پزشک تجویز میکند درمان میشود.


 

علائم و نشانه های عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده چیست؟

بیشتر کسانی که این عفونت معده را دارند اصلا علائمی تجربه نمیکنند. معلوم نیست چرا برخی افراد ممکن است از بدو تولد مقاومت بیشتری در مقابل تاثیرات زیان آور این باکتری معده داشته باشند.

هنگامی که علائم عفونت هلیکوباکتر پیلوری در معده شروع میشود، معمولا به صورت زیر است:

احساس درد یا سوزش در شکم

درد شکم که هنگام خالی بودن معده بدتر میشود

حالت تهوع

کاهش اشتها

آروغ زدن زیاد

نفخ

کاهش وزن ناخواسته  

 

در چه صورت برای علائم معده به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر متوجه هر گونه علائم نگران کننده ای شده اید به پزشک مراجعه کنید. در موارد زیر باید فورا به دنبال کمک پزشکی باشید:

درد شدید یا مداوم شکم

سختی بلع

مدفوع خونی یا سیاه قیری

استفراغ خونی یا سیاه یا استفراغی که شبیه قهوه آسیاب شده به نظر میرسد

 

چه عواملی باعث عفونت معده میشوند؟

علت دقیق آلودگی برخی افراد به این عفونت باکتری معده مشخص نیست. این باکتری ممکن است از طریق تماس مستقیم بزاق، مدفوع یا استفراغ از فردی به فرد دیگر منتقل شود. هلیکوباکتر پیلوری از طریق آب یا غذای آلوده نیز قابل انتقال است.

 

چه عواملی احتمال عفونت معده را بیشتر میکنند؟

معمولا در کودکی به این باکتری آلوده میشویم. عواملی که احتمال آن را بیشتر میکنند، بیشتر به شرایط زندگی ما برمیگردند:

زندگی در مناطق شلوغ و پر جمعیت

زندگی بدون داشتن منبع آب پاک و مطمئن

زندگی در کشورهای در حال توسعه

زندگی با فردی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری دارد


 

عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده چه عوارضی دارد؟

زخم معده: هلیکوباکتر پیلوری به لایه محافظت کننده ای که سطح داخلی معده و روده کوچک را میپوشاند، آسیب وارد میکند. این باعث میشود اسید معده زخم باز در داخل معده ایجاد کند. حدود 10 درصد از کسانی که هلیکوباکتر پیلوری دارند دچار زخم معده میشوند.

التهاب دیواره معده: عفونت هلیکوباکتر پیلوری باعث تحریک و التهاب معده میشود.

سرطان معده: عفونت هلیکوباکتر پیلوری عامل زمینه ساز جدی برای برخی انواع سرطان معده است.

 

پیشگیری از عفونت معده 

در کشورهایی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده و عوارض آن شایع است، گاهی اوقات آزمایش این عفونت از افراد سالم نیز گرفته میشود اما در مورد این که این روش سودمند است یا نه، هنوز بحثهایی وجود دارد.

 

عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده چگونه مشخص میشود؟

آزمایش خون: آنالیز نمونه خون میتواند شواهد عفونت فعال یا عفونت پیشین هلیکوباکتر پیلوری در بدن را نشان دهد. با این حال آزمایش تنفسی و آزمایش مدفوع در تشخیص عفونت فعال هلیکوباکتر پیلوری سودمندتر از آزمایش خون است.

آزمایش تنفس: در آزمایش تنفسی ، شربت یا قرص یا پودینگ حاوی مولکولهای کربن علامت گذاری شده را میخورید. اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری داشته باشید، هنگامی که محلول در معده تجزیه میشود کربن آزاد میشود.

بدن کربن را جذب میکند و هنگامی که نفس خود را بیرون میدهید، کربن دفع میشود. پس از خوردن ماده حاوی کربن، در یک کیسه نفس خود را بیرون میدهید و دکتر با دستگاه مخصوصی مولکولهای کربن داخل کیسه را شناسایی میکند. داروهای مهار کننده اسید که به داروهای مهار کننده پمپ پروتون شهرت دارند (مانند امپرازول)، بیسموت ساب سالیسیلات و آنتی بیوتیک در دقت این آزمایش اختلال ایجاد میکند. بنابراین پزشک از شما میخواهد یک یا دو هفته قبل از آزمایش مصرف این داروها را قطع کنید. آزمایش تنفسی هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان قابل انجام است.

آزمایش مدفوع: در آزمایش مدفوع، وجود پروتئینهای خارجی مربوط به عفونت هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع بررسی میشود. در این آزمایش نیز همانند آزمایش تنفسی، داروهای مهار کننده پمپ پروتون و بیسموت ساب سالیسیلات بر نتیجه آزمایش اثر میگذارند بنابراین از دو هفته پیش از آزمایش نباید این داروها مصرف شوند.

آندوسکوپی: در آندوسکوپی یک شلنگ باریک انعطاف پذیر حاوی دوربین و لامپ کوچک، از طریق دهان وارد مری، معده و دوازدهه میشود تا پزشک بتواند داخل این بخش از دستگاه گوارش را بر روی نمایشگر کامپیوتر ببیند. هر گونه ناهنجاری را میتوان در آندوسکوپی دید. همچنین در صورت لزوم پزشک میتواند از طریق آندوسکوپ نمونه برداری انجام دهد. این نمونه برای بررسی عفونت هلیکوباکتر پیلوری مورد آزمایش قرار میگیرد.

آندوسکوپی صرفا برای تشخیص عفونت معده توصیه نمیشود چون تهاجمی تر از آزمایش مدفوع و تنفس است اما برای تشخیص زخم معده یا رد احتمال مشکلات گوارشی دیگر صورت میگیرد.

 

روشهای درمان عفونت معده

عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا با مصرف حداقل دو آنتی بیوتیک همزمان، درمان میشود تا به پیشگیری از مقاومت در مقابل یک آنتی بیوتیک و باقی ماندن باکتری جلوگیری شود. پزشک داروی ضد اسید نیز ممکن است تجویز کند تا از لایه پوشاننده سطح داخلی معده محافظت شود. داروهایی که برای مهار اسید ممکن است مصرف شوند عبارتند از:

داروهای مهار کننده پمپ پروتون: این داروها از تولید اسید معده جلوگیری میکنند. از جمله داروهای مهار کننده پمپ پروتون عبارتند از امپرازول، اسومپرازول، لانسوپرازول و پنتوپرازول هستند.

داروهای مهار کننده هیستامین (H2 بلاکر) این داروها ماده ای به نام هیستامین را که تولید اسید را تحریک میکند، مهار میکنند. یک نمونه از این داروها، سایمتیدین است.

بیسموت ساب سالیسیلات: این دارو با پوشاندن زخم و محافظت از آن در مقابل اسید معده، تاثیر میگذارد.

 

هموطنان گرامی در ذیل این مقاله فقط و صرفاً دیدگاه ها و نظرات و تجربیات خود درباره این بیماری را بیان بفرمائید و در صورت داشتن هرگونه سوال و مشاوره با شماره همراه 09120758267 تماس حاصل نمایید و یا در قسمت مشاوره آنلاین در صفحه اول سایت سوالات خود را بیان بفرمائید  با تشکر